لالایی‎ها و بازتاب سوژه‎ گی زنان

لالایی‎ها‎ بخش مهمی از ادبیات شفاهی و عامیانۀ مردم هر فرهنگ و جامعه را شکل می‎دهند. این بخش از ادبیات شفاهی به علت ارتباط تنگاتنگی که با زنان دارد، منبع ارزشمندی برای شناخت وضعیت اجتماعی و فرهنگی ایشان به ویژه در جوامع و بافت‎های سنتی و پیشامدرن محسوب می گردد. این مطالعه ملهم از رویکردهای فمینیستی و با محوریت جنسیت به بررسی مضمونی لالایی‎های ششتمد سبزوار می‎پردازد. رویکرد روشی این پژوهش در گردآوری و تحلیل داده‎ها، رویکرد کیفی و روش دست اول دسترسی به میدان، یعنی مردم نگاری بوده است. نتایج مقالۀ حاضر حاکی از این است که لالایی‎گویی در جوامع سنتی و مردسالار از معدود بسترهایی است که برای زنان فرصت حرکت در جهت خلاف گفتمان غالب جامعه که زن را به مثابة ابژه‎ای منفعل مطرح می‌سازد، فراهم می‌کند. در لالایی‎های فولکلوریک، زنان با شناخت جایگاه اجتماعی خود و روایت تجربۀ زیسته شان در جامعه مردسالار و تلاش برای کاهش و تخفیف تنش‎ها و فشارها، به‌مثابه سوژه‎گانی فعال در قلب گفتمان‎های مردسالار و زن ستیز، عاملیت می یابند.

Lullabies and Women’s Subjectivity

Folkloric lullabies form an important part of the oral and linguistic literature of every culture and society. This section of oral literature, due to the close relationship with women, is a valuable resource for understanding women social and cultural status in traditional and premodern societies. This study, based on feminist approach, focused on gender, explores the context of Sabzevar’s lullabies. The method of this research was qualitative approach of ethnography to access first hand data. The results of this article suggest that lullabies in traditional and patriarchal societies are among the few foundations for women to move in opposition to the dominant discourse of society. In folkloric lullabies, women are empowered to recognize their social status and their experience of living in patriarchal society and to reduce and relieve tensions and pressures as active subjects in the maledominated discourses.