تحلیل محتوای کیفی شبکه معنایی «قدرت»؛ تلاشی برای فهم الگوی «قدرت نرم» در قرآن کریم
|
|
|
|
|
نویسنده
|
عترت دوست محمد
|
منبع
|
مطالعات قرآن و حديث - 1397 - دوره : 12 - شماره : 1 - صفحه:83 -114
|
|
|
چکیده
|
از جمله بایستههای دین مبین اسلام در مواجهه با مسائل مستحدثه و نظریات جدید، استنطاق از قرآن کریم و طرح پرسش از این کتاب آسمانی است، اما قبل از طرح بحث بهمنظور پاسخگویی به این سوال که دین مبین اسلام چه نظری در باب موضوعات جدید دارد، پرداختن به «روش تحقیق» مناسب و کارآمد برای کشف و شناسایی آیات مرتبط با آن موضوع، از اهمیّت و ضرورت بیشتری برخوردار بوده و گام اساسی در پژوهشهای میانرشتهای برای تحول در حوزه علوم اسلامی است. از جمله نظریههای جدید مطرح شده در عصر اخیر، موضوع «قدرت نرم» و مولفهها و منابع ایجاد آن در جوامع انسانی است. اگرچه این نظریه ابتدا توسط اندیشمندان غربی مطرح شده، اما این سوال همواره مطرح بوده که آیا قرآن کریم نیز در این زمینه نظریهای دارد؟ و با کدام روش میتوان به آیات مناسب در این زمینه دسترسی پیدا کرده؟ و در نهایت چگونه و بر اساس چه مبنایی، میتوان نظریه معتبر را بدون ورود به حوزه تفسیر به رای، کشف و شناسایی نمود؟در این مقاله تلاش شده تا در یک رویکرد میانرشتهای و با استفاده از روشهای تحقیق «معناشناسی ساختاری» و «تحلیل محتوای کیفی»، در ابتدا شبکه معنایی مفهوم «قدرت» شامل واژگان همنشین و جانشین در قرآن کریم شناسایی شده، سپس با تحلیل کیفی مضامین آنها و مقولهسازی از مضامین مستخرج از جداول تحلیل محتوا، مولفهها و ارکان نظریه قدرت نرم از منظر قرآن کریم استخراج شود. بدیهی است انجام اینگونه پژوهشها، اقدامی در راستای معرفی روشهای تحقیق میانرشتهای جهت استنطاق از این کتاب آسمانی در مواجهه با مسائل مستحدثه و جدید است.
|
کلیدواژه
|
قرآن کریم، قدرت، قدرت نرم، معناشناسی ساختاری، تحلیل محتوای کیفی، الگوپردازی
|
آدرس
|
دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی, گروه معارف اسلامی, ایران
|
پست الکترونیکی
|
etratdoost@sru.ac.ir
|
|
|
|
|