گونه شناسی استکبار و ماهیت آن در قرآن کریم
|
|
|
|
|
نویسنده
|
جوینی پور سیما ,پیروزفر سهیلا
|
منبع
|
مطالعات قرآن و حديث - 1397 - دوره : 12 - شماره : 1 - صفحه:173 -202
|
|
|
چکیده
|
یکی از مهمترین مباحث قرآنی در حوزه رفتارشناسی و جامعهشناسی، تحلیل و بررسی استکبار در ابعاد و سطوح مختلف آن است. عنایت قرآن کریم به استکبارستیزی و نهادینه کردن این فرهنگ در افراد و جوامع و وجود مستکبران در همه اعصار، باعث شده آیاتی چند از قرآن به بیان ویژگیها و صفات اخلاقی رفتاری آنان اختصاص یابد. اهمیت این موضوع تا جایی است که شناخت پدیده استکبار در هر عصر و زمانی، از لوازم بصیرت دینی و از اهم موضوعات اجتماعی تلقی میشود. در این جستار، تلاش شده تا با ارائه تعریفی جامع و تحلیلی دقیق از ماهیت استکبار و بررسی حوزه معنایی این واژه، به تحلیل و ریشهیابی انواع و اقسام آن و استخراج عوامل، ریشهها و آثار این پدیده پرداخته شود. این پژوهش به شیوه تحلیل متن به بررسی آیات مربوط به حوزه استکبار پرداخته است. با بررسی واژه استکبار در کنار واژگان همنشین و مترادف آن، به زمینهها، عوامل و آثار این پدیده شوم اجتماعی اشاره نموده و نتیجه میشود که استکبار عبادی، ریشه و علت سایر اقسام استکبار میباشد. اشرافیت، قدرت نظامی و اقتصادی، بینیازی از خداوند و نادیده انگاری قدرت الهی، از مهمترین عوامل شکلگیری استکبار به شمار میآید. همچنین تقویت روحیه قیام و ظلمستیزی و خودباوری و توجه به ارزشهای الهی و خروج از خودمحوری و هوای نفس، از جمله راهکارهای قرآن برای مقاله با این صفت مذموم اجتماعی است.
|
کلیدواژه
|
قرآن کریم، معناشناسی، استکبار، استضعاف، کفر، ظلم
|
آدرس
|
دانشگاه فردوسی مشهد, ایران, دانشگاه فردوسی مشهد, گروه علوم قرآن و حدیث, ایران
|
پست الکترونیکی
|
spirouzfar@um.ac.ir
|
|
|
|
|