مبانی فقه‌الحدیثی ملاصدرا

حکیم الهی صدرالمتالهین محمد شیرازی معروف به ملاصدرا (م1050ق) از نادر فیلسوفانی است که در کنار به کار‌گیری عالمانۀ اصول و ادلۀ عقلی، از ادلۀ نقلی «آیات قرآن و احادیث ائمۀ معصوم(ع)» نیز غافل نمانده بلکه اساس بنیان حکمت متعالیه و نظام فلسفی خود را بر تلفیق این ادله و تطبیق اندیشمندانۀ آن‌ها نهاده و در این راه با نوآوری، ابداع و روش‌های ابتکاری، فصلی نو در فلسفۀ اسلامی و نگرشی تازه در اندیشه‌های کلامی، تفسیری و روایی شیعه پدید آورده است.  آنچه نویسنده به دنبال تبیین و تحقیق آن است، بررسی مبانی و روش‌های ملاصدرا در به کار‌گیری، نقد، شرح و تبیین دلالت متون روایی در خلال آثار متعدد و ارزشمند اوست؛ آثاری مانند «اسفار اربعه»، «تفسیر القرآن الکریم»، «رسالۀ سه اصل»،... و به‌ویژه «شرح اصول کافی». ملاصدرا جز با تمسک به مرویات معصومان(ع) و بهره گرفتن از آن‌ها به عنوان دلیل مستقل، یا موید دلیل عقل، توفیقی در ارائۀ اندیشه‌های بلند خود نمی‌یافت، درک این مهم وجه تمایز اصلی ملاصدرا با فیلسوفان پیش از اوست.  البته ملاصدرا با تفکر نقادانۀ خود بهتر از هرکسی می‌دانست که ضعف اسناد، جعل و وضع، تحریف و تغییر در متون، تقطیع عبارات، نقل به معنا و...، استدلال به روایات را با دشواری‌های فراوانی مواجه می‌سازد و مهم‌تر از همه، کشف و تبیین دلالت احادیث نیاز به بینشی ژرف و تسلطی کامل بر معارف اسلامی و مبانی علمی، عقلی و منطقی دارد

The Foundations of the Interpretation of Tradition Texts according to Mulla Sadra

The theosopher, Sadr alMutaallihin Muhammad Shirazi– Known as Mulla Sadra (d.1050 A.H) is among the few philosophers paying due attention to textual proofs i.e. the verses of the holy Quran and the traditions of the infallible Imams (p.b.u.t) in addition to their scholarly application of intellectual principles and proofs. He set the fundations of his transcendental wisdom and philosophical system on the combination of these proofs and their scholarly comparison. Thus, he succeeded to open a new chapter in Isamic philosophy and a new approach to theological, exegetical, and traditional thoughts of shi<a through his novel ideas and initiatives. The present article deals with the study and explanation of the principles and methods of Mulla Sadra in dealing with, criticizing, commenting, and explaining the meanings of tradition texts in Mulla Sadra’s various valuable works including alAfsar alArba<a, Tafsir alKuran alKarim, Risaleh if Si Asl,etc. particularly his commentary of Usul alKafi. If it had not been for his reliance on the sayings of the infallible Imams, and his benefiting from them as idenpendent proofs, or confirmatory to intellectual ones, Mulla Sadra would not have succeeded in presenting his sublime thoughts.Perception of this point is the major distinction between Mulla Sadra and his predecessors. Of course Mulla Sadra– through his critical thought– Knew quite well that weakness in the chain of transmission, fabriccation, alteration, and change in Hadith texts, narration of isolated parts of hadith, paraphrase, etc. made the Hadith quite difficult to reason and argue with. The first and foremost point is that understanding and explanation of Hadith texts require a deep insight and mastery of Islamic studies, and scientific, intellectual, as well as logical foundations.