کاربرد روش «استنباطی تحلیلی» در پژوهش‌های مدیریتی

«روش پژوهش» در همة علوم، از جمله علوم انسانی از اهمیت خاصی برخوردار است و اعتبار پژوهش به روش آن بستگی دارد. یکی از روش‌های قابل پی‌گیری در پژوهش‌های علوم انسانی، روش «استنباطی تحلیلی» است. روش «استنباطی تحلیلی»، روشی مرکب از روش «اجتهاد» مرسوم در حوزه‌های علمیه و روش «تحلیل مضمون» (theme analysis) است. روش اجتهادی مرسوم در حوزه‌های علمیه، تبیین‌کنندة سند روایات و دلالت آیات قرآن و روایات و همچنین دلالت سیرة پیامبرˆ و ائمة اطهار علیه السلام بر اساس سایر آیات و روایات و قواعد فقهی و اصولی است. بر اساس روش اجتهادی مرسوم، می‌توان کدها و زیر مقوله‌ها را استخراج کرد و با تحلیل بیشتر بر اساس روش «تحلیل تم» (مبتنی بر داده‌های متنی)، می‌توان مضمون‌ها را از زیر مقوله‌های به دست آمده در روش استنباطی استخراج نمود . این پژوهش، کوشیده است از یک‌سو، گام‌های «روش اجتهادی» و روش «تحلیل تم» و ترکیب آن دو را تبیین کند، و از سوی دیگر، امکان کاربست روش ترکیبی در پژوهش‌های مدیریتی بررسی شود. پژوهش حاضر بر‌اساس روش «اسنادی و تحلیلی» انجام گرفته و حاصل آن، طراحی روش مرکب از روش «اجتهادی» و «تحلیل تم» است. علاوه بر آن مراتب سازگاری این روش با پژوهش‌های مدیریتی و اسلامی بررسی شده، گام‌های این روش برای کار‌بست در پژوهش‌های مدیریتی بر‌شمرده است.