آشنایی با نظام‌ اداری عصر نبوی

نظام اداری به مثابة سازمان تنظیم کنندۀ تمام فعالیت‌ها برای نیل به اهداف حکومت است. نظام اداری نبوی نسبت به نظام اداری دوران جاهلیت چگونه بود؟ و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم چه تدابیری برای برون‌رفت از نظام جاهلی انجام دادند؟ در دوران جاهلیت، اعراب حجاز، بدوى و فاقد سازمان ادارى بودند. در عصر نبوی، نظام اداری بر مبانی تقوا ، عدالت‌، محبت و عقلانیت شکل گرفت. بر‌این‌اساس، پیامبر‌ صلی الله علیه و آله وسلم تمام قبایل را ذیل جامعة اسلامی، با نام «امت» سامان‌دهی کردند؛ و رکن آن را برادری قرار دادند‌؛ بسیاری از خصومت‌ها را خاتمه بخشیدند؛ برای تثبیت جامعه از قبایل بیعت گرفتند؛ پیمان‌نامه‌های عمومی را تدوین و اجرا نمودند‌؛ روسای قبایل را عزل و نصب کردند؛ «‌عریف» و « نقیب» برای هر قبیله تعیین کردند؛ ارتشی منظم تشکیل دادند؛ سفرایی را به مناطق دور‌دست ارسال کردند؛ برای رفع نزاع‌ها، دستگاه قضا پی‌ریزی نمودند و... این تدابیر، که پیشرفت‌های چشم‌گیری درعرصه‌های گوناگون به ارمغان آورد‌، حاکی از آن است که اسلام پیشرفته‌ترین آموزه‌ها را برای ادارة نظام دارد. روش تحقیق، «کتاب‌خانه‌ای» با استفاده از روش «توصیفی و تحلیلی» است.