نظریة «سیستم‌ها» و کارکردهای قرآنی آن

این نوشتار با هدف تبیین جایگاه نظریة «سیستم‌ها» و کارکردهای آن در مطالعات قرآنی، کارکردهای قرآنی این نظریه را با روش «توصیفی تحلیلی» بررسی کرده است. بر اساس بررسی انجام شده، نظریة «سیستم‌ها»، دست‌کم در پنج حوزه از مطالعات قرآنی قابل طرح و بررسی است: 1. روش تفسیر قرآن به قرآن؛ 2. معناشناسی واژگان قرآن کریم؛ 3. تدبّر و فهم روشمند و هماهنگ ظاهر قرآن؛ 4. پاسخ به برخی شبهات و سوالات عصری؛ 5. نظم قرآن. بر اساس بررسی انجام شده در این پنج حوزه، به نظر می­رسد به کارگیری نظریۀ «سیستم‌ها» در تفسیر قرآن کریم، نتایج سودمندی دارد؛ از جمله: الف. دوری از تفسیر جزءنگرانه؛ ب. دست‌یابی به معانی دقیق واژگان قرآن کریم؛ ج. کشف روابط میان آیات و سوره­ها؛ د. ارائۀ پاسخ‌های قانع‌کننده‌تر به سوالات و شبهات عصری؛ ه‍. نشان دادن نظم شگفت­انگیز قرآن کریم. این کارکردها و نتایج نشان می­دهد که لازم است مفسّران در تعامل با سایر دانش­ها، به توسعه، تقویت و تدقیق مبانی دانش تفسیر قرآن کریم همّت گمارند تا راه برای افق­گشایی‌های جدید از آموزه‌های قرآن کریم هموار گردد.