تبیین تجسم اعمال براساس نظریه «اضافه اشراقی» ملاصدرا

تجسم اعمال بهترین توجیه برای توضیح جزا و مکافات اخروی است؛ زیرا مبنای آن اضافۀ اشراقی است. براساس اضافۀ اشراقی، بینونت اعمال و نفس ازبین می‎رود و به‌جای آن عینیت صور اخروی و نفس برقرار می‎شود؛ زیرا صور اخروی از لوازم و شئونات نفس‌اند. هدف این پژوهش نیز تحلیل تجسم اعمال براساس مبانی اضافۀ اشراقی ملاصدراست. در آثار ملاصدار، با دو تفسیر از تجسم اعمال روبه‌روییم: 1) در قیامت، نتایج و آثار اعمال آشکار می‎شوند؛ 2) در قیامت، خود عمل آشکار می‎شود؛ اما اخروی. این‌دو نظریه در عرض هم نیستند، بلکه یکی نظریۀ میانی و دیگری نظریۀ نهایی ملاصدراست. البته تاکید این مقاله بر نظریۀ دوم است. نتایج تحقیق نشان می‎دهد که در نظریۀ تجسم اعمال، همان‌قدرکه اعمال در چینش حوادث آخرت سرنوشت‎سازند، ادراکات نیز دخیل‎اند؛ یعنی ادراکات و اعمال آدمی براثر تکرار، ملکۀ انسان می‌شوند و باطن انسانی را می‎سازند. باطن آدمی نیز در قیامت به یکی از صور اخروی تجسم می‎یابد و حشر انسانی متناسب با آن صور است.

Explaining the Embodiment of Actions According to Mulla Sadra’s “Illuminationist Relation”

The embodiment of actions is the best justification for explaining the reward and punishment in the afterlife, because it is based on the illuminationist relation. According to the illuminationist relation, the heterogeneity between actions and soul disappears and replaced with the identification of the afterlife forms and soul, because the afterlife forms are among the requirements and characteristics of the soul. The aim of this study is the analysis of actions embodiment according to Molla Sadra’s principles for illuminationist relation. In his works, we find two interpretations of actions embodiment: (1) in the afterlife, the effects and results of actions reveal; in the afterlife, the very actions reveal, but in an afterlife form. They are not at a same level in his thought; one of them is his middle theory and another is his final theory about the matter. It is the second theory that makes the focus of this study. Our findings show that, in the actions embodiment theory, perceptions are as decisive in the afterlife as the actions themselves; that is, human perceptions and actions as a result of repetition become habit and make the inside of man. In the afterlife, the inside of man embody in one of the afterlife forms and human resurrection conforms to these forms.