تبیین انسان شناختی حقیقت قلبیه و لطیفه قلبیه از نگاه عرفان اسلامی

با توجه به آن که قلب موضوع انسان شناختی علم سلوک است؛ دریافت چیستی آن در شناخت علم سلوک حائز اهمیت است. ارباب سلوک و شهود از یک طرف آن را حقیقت انسانیه می‌خوانند و بر آن حقیقت قلبیه می‌نامند که همان صورت کمالی ممتدی که دارای احدیت جمعی برزخی تقلبی است و جامع حقایق کونیه و قابل تجلیات الهیه است، برای آن احکام، مراتب، وجوه، مقامات و اطوار و لطائف بیان می‌دارند و از دیگر سو آن را لطیفه قلبیه می‌خوانند و در رده لطائف هفت گانه یا هشت گانه حقیقت انسانیه برمی شمارند و آن را به قوۀ شهودی تفصیلی و لطیفۀ تقلبی تعریف می‌کنند و برای آن خصایص و فصول متمایز از دیگر لطائف بیان می‌دارند. بنابراین حقیقت قلبیه به تمام حقیقت انسانیه اشاره دارد و در موضوع علم سلوک اخذ می‌شود و لطیفه قلبیه به یکی از مراتب حقیقت انسانیه اشاره دارد که برخی از منازل سلوک در آن استقرار دارند.

Humanistic Explanation of Heart reality and Subtle Substance of Heart in Islamic Mysticism

Since heart is the subject of humanistic aspect of knowledge of Soluk (mystical path), it is important to know its nature. The great scholars of Soluk and intuition, on the one hand, describe it as a human reality and call it heart reality which is the continuous perfectible form, it has allcomprehensive, intermediary evolutionary unity, it has all existential realities which is capable of divine emanations and scholars describe rules, levels, aspects, ranks, forms and delicate points for it. On the other hand, they call it subtle substance of heart and mention it in septet or octet levels of human reality, describe it as detailed intuitional faculty and evolutionary subtle substance and mention different characteristics from other subtle substance for it. Therefore, the heart reality refers to all human reality and is derived from Soluk, but subtle substance of heart refers to one of levels of human reality which some levels of Soluk are there.