نظریه معرفتی ابن سینا و بررسی آن در پرتو اصالت وجود و اصالت ماهیت

ابن‌سینا و پیروان او بر این باورند که نفس هنگام ادراک خارج‌مادی، از طریق قوا و آلات خود با خارج ارتباط برقرار کرده و در سایه این ارتباط و ملاقات کیفیتی مشابه کیفیت شیء خارجی ابتدا در آلت ادراکی و سپس در قوا و فضای نفس منطبع و مرتسم می‌شود؛ این صورت از آن جهت که حاکی از خارج است مناط علم نفس به عالم ماده می‌شود. این نظریه معرفتی هم در تطبیق با اصالت‌وجود مشکل دارد و هم در تبیین با اصالت‌ماهیت: رویکرد اصاله‌الوجودی به این نظریه معرفتی مستلزم عدم امکان اتحاد ماهیت وجود خارجی با وجود ذهنی است زیرا ماهیت وجود خارجی از حدّ همان وجود انتزاع شده و متناسب با مرتبه همان وجود است لذا امکان اتحاد آن با مرتبه‌ای دیگر از هستی، ممکن نخواهد بود؛ رویکرد اصاله‌الماهوی به آن نیز مستلزم انتقال امر اصیل (ماهیت) به ذهن می‌شود که محال است زیرا امور اصیل متقوم به مرتبه خاص خویش‌اند و قابل انتقال نیستند؛ حتی در صورت انتقال، در فرض همراهی آثار خارجی با آن مستلزم  انقلاب ماهیت و در فرض عدم همراهی آثار خارجی، مستلزم انفکاک لوازم ذات از ذات خواهد بود.

Avicenna's Theory of Knowledge and Examine It in the Light of the Principality of Existence and the Principality of Quiddity

Avicenna and his followers believe that when the soul perceives the matter in the world, it communicates with external world through its faculties and its tools so a similar quality of object quality is imprinted firstly on the tool of perception, then on faculties and finally on the atmosphere of soul in the light of this connection. This imprinted form in order to refer to the external world is the criterion for soul knowledge to sensuous world. The principality of existence to Avicenna's theory of knowledge entails the impossibility of unity of quiddity of external being with mental being because of mixing of two different levels of being. The principality of quiddity to Avicenna's theory of knowledge entails transmitting the principal object (quiddity) to mind. It is an absurdity because of impossibility of transmitting the principal object. Even accepting the transition, transition with external effects entails mutation in essence and transition without them entails disjoining adherents from essence.