مناسبات انسان کامل و خلافت الاهی در اندیشه ملاصدرا

در حوزه فلسفه اسلامی، ملاصدرا دارای نظام فکری نسبتاً منسجم انسان‌شناختی است. او از چشم‌انداز فلسفی، عرفانی، دینی و سیاسی، ابعاد گوناگون خلافت الاهی انسان را نشان می‌دهد ضمن آن‌که بین آن‌ها پیوند ذاتی برقرار می‌کند. از نظر وی حقیقت دوبعدی انسان، با تاکید بر بعد روحانی او، با گرایش تکاملی و معنوی ارتباط می‌یابد و اندیشه حرکت جوهری نفس را تداعی می‌کند که حدوث جسمانی او در نهایت، به بقای روحانی ختم می‌شود. علاوه بر این، خصوصیت کمال‌طلبی انسان، در نهایت ترسیم‌کننده جایگاه انسان کامل و صدرنشینی او در سلسله مخلوقات الهی است که با داشتن کمالات وجودی، معرفتی و اخلاقی، از سوی خداوند، مامور هدایت و رهبری دیگر انسان‌ها در قالب نبوت، امامت و ولایت می‌باشد. این اندیشه، قابلیت ترسیم تصویر دقیق‌تری از انسان را دارد که می‌تواند در نظریه‌پردازی‌های انسان‌شناختی و علوم انسانی، استفاده شود.