باز شناسی قواعد تاویل قرآن کریم با تاکید بر آراء صدر المتالّهین

درتاویل قرآن، حقایقی که از دید ظاهری در تفسیر متن پنهان است، آشکار می‌شود. ملاصدرا به عنوان یک فیلسوف، دارای مبانی مستدلی در قرآن‌شناسی است که بر سبک تاویلی او تاثیر گذاشته است. این مبانی قابل طبقه بندی به صورت قواعد است. هدف این مقاله استنتاج این مبانی و قواعد به عنوان مقدمه ای بر تاویل های اوست که با روش توصیفی-تحلیلی بر مبنای آثار ملاصدرا به استنتاج و بررسی ده قاعده می‌پردازد. محور قواعد اصلی استخراج شده عبارتند از تناظر قرآن و هستی، مراتب معنایی قرآن، نظریه قصدیت، بطون طولی دین (نافی نظریه تعدد قرائت‌ها)، درک عقلی در امتداد درک وحیانی، نسبت دین و فلسفه، هماهنگی تشریع و تکوین، جری و تطبیق، تفسیر قرآن به قرآن و نگاه مستقل به آیات قرآن که از منظرهای مختلف مورد تحلیل قرار گرفته است. با دانستن این اصول در آثار تفسیری ملاصدرا بهتر می توان منطق تاویل های او را در بعد قرآن‌شناسی درک کرد. این مقاله، منطق تاویل از منظر قرآن‌شناسی صدرایی است که مساله ای نو به شمار می‌آید. اهمیت این مساله در گشودن افقی نو در فهم تاویل قرآن است و ضرورت آن پاسخ به اشکالاتی است که بر این گونه تاویل ها می‌شود و آن ها را فاقد پشتوانه عقلی دانسته و از مقوله ذوقیات و تجربه شخصی غیر قابل انتقال به دیگران می داند.

recognizing the rules of interpretation of the holy quran with emphasis on the views of sadr al-muta’allehin

n the interpretation of the qur’an, the truths that are apparently hidden in the interpretation of the text are revealed. mulla sadra, as a philosopher, has well-founded principles in quranology that have influenced his style of interpretation. these principles can be classified as rules. the purpose of this article is to deduce these principles and rules as an introduction to his interpretations. the research method is descriptive-analytical based on mulla sadra’s works and deduces and examines ten rules. the main rules extracted are the correspondence between the qur’an and existence, the semantic levels of the qur’an and the theory of intent, rational understanding along with revelatory understanding, current and adaptation, the relationship between legislation and evolution, and religion and philosophy, which have been analyzed from different perspectives. these principles can be better understood in the interpretive works of mulla sadra in the logic of his interpretations in the field of quranology. this article is the logic of interpretation from the perspective of sadra’s quranology, which is a new issue. the importance of this issue is to open a new horizon in understanding the interpretation of the qur’an and its necessity is to respond to the problems that arise on such interpretations and they considers it lacking intellectual support and considers it a category of personal tastes and experiences that cannot be transferred to others.