بررسی تطابق ماهوی ذهن و عین براساس نوع رابطه ماهیت با وجود از منظرآیت الله جوادی آملی و مصباح یزدی

واقع‎نمایی یافته‎های ذهن و چگونگی آن، از مسائل اساسی معرفت‌شناسی است. به نظر می‎رسد در فلسفه صدرالمتالهین، واقع‎نمایی ذهن به دو شکل کلی مطرح شده است؛ تطابق عوالم و تطابق ماهوی میان وجود ‎ذهنی و وجود‎ خارجی. اما به دلیلِ گوناگونی تعابیر از ماهیت در آثار صدرا، شارحان حکمت‎صدرایی به مساله چیستی ماهیت و نوع رابطه آن با وجود توجه ویژه داشته و هر کدام تحلیل و تدقیق خاصی ارائه کرده‎اند. در این مقاله به تقریر و تبیینات آیت‎الله جوادی‎آملی و استاد مصباح‎یزدی متمرکز شده و سعی کرده‎ایم با روش توصیفی‎تحلیلی به چگونگی تطابق ذهن و عین از دیدگاه این دو شارح متاخر حکمت متعالیه بپردازیم؛ یافته های تحقیق چنین است که ایشان با توجه به نقش ماهیت و مفاهیم ماهوی در واقع نمایی ذهن،  ملاک بودن ماهیت برای شناخت، و نوع رابطه ماهیت با وجود درحکمت صدرایی، معتقدند ماهیت صرفا ظهور ذهنی داشته، در خارج هیچ تحققی ولوبالعرض ندارد و جایگاه آن فقط در ذهن است؛ از این رو ماهیت ذهنی فقط حاکیِ از واقعیت خارجی بوده و مطابقت عینی بین ماهیت ذهنی و واقعیت خارجی معنا ندارد؛ بین ذهن و خارج تنها مطابقتِ‎حکایی برقرار است.

Examining the essential conformity of mind and object based on the type of relationship between nature and existence From the perspective of Ayatollah Javadi Amoli and Mesbah Yazdi

How the findings of the mind are realized is one of the fundamental issues of epistemology. In the philosophy of Sadr alMuta’allehin, the realism of the mind is explained in two ways: the essential correspondence between mental existence and external existence and the adaptation of the worlds. On the other hand, due to Sadra’s various interpretations of nature, commentators on Sadra’s wisdom, including Mesbah Yazdi and Javadi Amoli, have discussed the nature and type of its relationship with existence.Therefore, considering the role of nature and essential concepts in the fact of showing the mind and the criterion of nature for cognition in Sadra’s wisdom, the issue of realizing mental existence is also affected by what nature is and the type of its relationship with existence. Now, the main issue of the present study is that based on the type of relationship between nature and existence, in the view of Professor Javadi Amoli and Mesbah Yazdi, based on the originality of existence, the essential conformity of mind and object is possible?After reviewing in the present article by descriptiveanalytical method, it was concluded that in the view of Mesbah Yazdi and Javadi Amoli, the nature of mental emergence and the place of nature is only in the mind and there is no research outside, hence the nature Mental refers only to external reality, so the objective correspondence between mental and external nature does not make sense, and in order to prove the reality of mental imaginations, another expression must be provided.