تبیین سلطه و رهایی در حکمت اسلامی با تاکید بر اندیشه آیت الله جوادی آملی

سلطه و رهایی از مفاهیم اصلی در فلسفه و علوم اجتماعی است. در حکمت اسلامی نیز این مسائل نیاز به تبیین و تحلیل دارند.  مسئله این مقاله تبیین سلطه و رهایی در حکمت اسلامی با تقریر و تبیین آیت‎الله جوادی‎آملی است. نوشتار حاضر با روش دیالکتیکی همراه با نقدِ درون‎ ماندگار به تبیین مسئله فوق می‌پردازد. مراد از سلطه، سلطه ناشی از عقلانیت ابزاری است که هرچند ابتدا در دنیای مدرن با نشانه‌های چون ازخودبیگانگی و شیءوارگی نمایان شد، اما اینک سراسر جوامع انسانی را درنوردیده و معضلی برای کل انسانیت به شمار می‌آید. بر مبنای حکمت اسلامی باید ریشه‌های سلطه و رهایی را در دیالکتیک طبیعت و فطرت جستجو کرد. راهکارهای برون رفت از سلطه را نیز در تعامل عقل و نقل در بعد معرفت‌شناختی و برساخت‎اجتماعیِ واقعیت بر مبنای تعامل و تعادل فطرت و طبیعت؛ و تعامل عقل و نقل پی‌گیری کرد. از این منظر سلطه اجتماعیِ ناشی از ساختارهای اجتماعیِ مبتنی بر طبیعت، توحش‌گرا است و رهایی در صورتی تحقق می‌یابد که ساختارهای اجتماعی ذیل تعادل فطرت و طبیعت مورد نقددرون ماندگار بر مبنای خواسته‌های فطری قرار گیرند.

Explaining domination and emancipation in Islamic philosophy by emphasizing on the thought of Ayatollah Javadi

Explaining domination and liberation in Islamic wisdom by emphasizing the thought of Ayatollah Javadi is the main issue of the article. The present article explains the above problem with a documentary method and a dialectical approach. Dominance refers to the domination of rationality, a tool that, although it first appeared in the modern world with signs such as the meaninglessness of life, alienation, objectivity, and mass culture, has now permeated all human societies and is considered a problem of humanity. According to Islamic wisdom, the roots of domination and liberation must be sought in the dialectic of nature. He also pursued the ways out of domination in the interaction of reason and narration in the epistemological dimension and social construction of reality based on the interaction and balance of nature and nature and the interaction of reason and narration. From this perspective, domination arises from social structures based on a barbaric nature, and liberation is achieved if social structures are reconstructed under the balance of nature.