بررسی تبیین‎های سه‎گانة نظریه اصالت وجود و انسجام منطقی سخنان صدرا

محور اصلی حکمت متعالیه و مبنای بسیاری از نظریات صدرالمتالهین، نظریه اصالت وجود است. این نظریه در آثار متعدد صدرا وجود دارد و نزد شارحین  نیز مورد تفسیر و تبیین‎های گوناگون قرار گرفته است. می‎توان حداقل سه تفسیر مهم از این نظریه را برشمرد که هرکدام تقریر خود را به صدرا نسبت داده‎اند. تفسیر نخست معتقد است ماهیت به تبع وجود در خارج موجود است و تحقق ماهیت در خارج حقیقی است. در تقریر دوم، ماهیت حدّ وجود دانسته شده است که به عرض وجود، در خارج موجود می‎شود و موجودیت ماهیت در این تفسیر، اعتباری است. برداشت سوم، موجودیت ماهیت در خارج را مجازی و جایگاه ماهیت را ذهن می‎داند به گونه ‎ای که در خارج، تنها و تنها وجود، متحقق است و ماهیت، ظهور عقلی و ذهنی وجودهای محدود است. در پژوهش حاضر، دو فرضیه مطرح و پیگیری می‎شود: اول اینکه عامل اصلی پیدایش سه دیدگاه متفاوت درباره نظریه‎ی واحد اصالت وجود، عبارات متفاوت خود صدرالمتالهین و تبیین‎های گوناگون ارائه شده از جانب خود ایشان است؛ دوم آنکه شواهد فلسفی دیگری از سایر نظریات صدرا می‎تواند تاییدی بر تفسیر سوم از نظریه اصالت وجود بوده و گویا در دیدگاه نهایی وی ماهیت صرفا، وجودی مجازی دارد. در تبیین فرضیه اول، عبارات همخوان و سازگار با هر دیدگاه را مطرح و منشا آن را در تعابیر صدرا نشان می‎دهیم. در اثبات فرضیه دوم، از مساله وجود رابط از دیدگاه صدرا بهره خواهیم برد. ماهیت نداشتن وجود رابط و ربط بودن ممکنات نسبت به حق تعالی، تفسیر سوم اصالت وجود را به عنوان نزدیکترین تفسیر به رای حقیقی صدرالمتالهین تایید می‎کند.

Logical’s coherence of Mulla sadra’s opinions and triple’s aspects regarding principality of existence’s theory

Abstract:As a consistent philosophical mechanism, transcendental philosophy is celebrated. It has disclosed a new perspective through passing the philosophy of Masha and Eshragh in close cooperation with mysticism and intuition for transcendental philosophy and knowledge seekers.Therefore, it is so amazing for its philosophical followers to observe serious and acute contradictions in philosophical theories of this philosophy owner.Distinct theories of SadrAlMoteallehin in important subjects such as principality of existence and credit of nature could be considered as the indication.The source of conflict is noticeable in the great philosopher’s works.This research is going to answer the above inquiry and solve current contradictions through studying Mulla Sandra’s expressions relating to the principality of existence and the credit of nature.