امکان تحقق علوم انسانی در امتداد تاریخی حکمت صدرایی

علوم انسانی در غرب بر بستر متافیزیک و بر بنیاد سوبژکتیویته به ظهور رسیده است. سوبژکتیویته حکایت از رخدادی دارد که در آن ذات انسان تغییر یافته و انسان مبدل به سوژه شده است. هدف اصلی مقاله پیش‎رو بررسی امکان تحقق علوم انسانی در حکمت صدرایی است. روش این پژوهش مبتنی بر پدیدارشناسی هرمنوتیکال است که می‎کوشد چگونگی پیدایش امری را با هویدا ساختن بنیاد آن مورد کنکاش قرار ‎دهد. مطابق این رویکرد تنها در صورتی می‎توان انتظار تحقق علوم انسانی در امتداد تاریخی حکمت صدرایی داشت که، حکمت صدرایی نیز حاوی عنصر سوبژکتیوته باشد. نویسندگان معتقدند حکمت صدرایی از این عنصر برخوردار است. لذا از رهگذر روش پدیدارشناختی دو شاهد بر این مدعا اقامه شده است. محور شواهد مطرح شده تمایزی است که حکمت صدرایی در قبال عرفان نظری و حکمت سینوی دارد؛ شواهد مطرح شده نشان داده اند در نتیجه تحولاتی که  حکمت صدرایی داشته، ذات حق از راز آمیزی و تعالی که در حکمت سینوی و عرفان نظری دارد به‎در آمده و به چنگ آگاهی می‎رسد.

Bijective function of the levels of knowledge and existence in Mulla Sadra’s philosophical system

The humanities have emerged in the West on the basis of metaphysics and on the foundation of subjectivity. Subjectivity refers to an event in which the nature of man has changed and man has become a subject. The main purpose of the present study is to investigate the possibility of the realization of the humanities in Sadra’s philosophy with a different approach from the common one. The approach of this exploration is based on a special interpretation of philosophy called hermeneutic phenomenology. This approach seeks to explore how to create something by exposing its foundation. According to this approach, if one can expect the realization of the humanities along the historical line of Sadra’s philosophy, Sadra’s philosophy also contains the subjective element. The author believes that Sadra’s philosophy has this element. Therefore, through the phenomenological method, two evidences were made on this claim. The focus of the evidence presented is the distinction that Sadra’s philosophy has found with regard to theoretical mysticism and Ibn Sina’s philosophy. The presented evidence shows that as a result of the developments of Sadra’s philosophy, the essence of truth (Haq) is exposed from the mystery and transcendence that it was in Ibn Sina’s philosophy and theoretical mysticism and posed in consciousness.