نقد و بررسی دیدگاه مکتب تفکیک در مادیت روح

دیدگاه مکتب تفکیک، مادیت روح است که مدعی امتداد نظرگاه متکلمان متقدم است و با دو رویکرد سلبی و ایجابی بدان پرداخته است. رویکرد اول در نقد دیدگاه فلسفی در تجرّد روح است و رویکرد دوم با ادلۀ عقلی و نقلی به اثبات عنصر مادی و مظلم‌الذات روح کوشیده است. مسئلۀ این پژوهش، تحلیل و بررسی دیدگاه این مکتب با تمرکز بر رویکرد ایجابی است که با روش تحلیلی به تدقیق و تحلیل ادعا و سنجش آن پرداخته است. بنابراین بررسی اشکالات و انتقادات آن‌ها از براهین فلسفی تجرّد نفس، از عهدۀ این مقاله بیرون است. یافته‌ها از آن حکایت دارد که فارغ از تنوع دیدگاه‌های معرفتی در متکلمان متقدم، از ادعای انحصار تجرّد به خداوند به دلیل تباین خالق و مخلوق، به‌تدریج کاسته شده و به برخی از موجودات و برخی از نفوس تسری و تقلیل یافته است. ادلۀ عقلی نیز یا قابل نقد هستند و یا معارضاتی در مقابل خود دارند. ادلۀ نقلی نیز از اجماع دلالی بر مادیت روح بی‌بهره‌اند. ناسازگاری درونی در کیفیت مادۀ روح و اوصاف آن و مواجه شدن با مشکلات نظرگاه مقابل، در دوئالیزم نفس و بدن، از دیگر مشکلات این دیدگاه است