ساختار نظری و عملی عرفان مسیحی در اندیشه آگوستین

آگوستین متالهی است دارای حالات عرفانی و عارفی است صاحب اندیشه‌های الهیاتی. عقل با عرفان و زهد با تصدی مناصب دینی و اجتماعی در عرفان وی جمع شده‌اند. در بعد عملی، محور اندیشه عرفانی وی عشق و محبت به خدا و مخلوقات اوست. از دید وی، برای رسیدن به کمال در عشق، شرط مهم فروتنی یعنی عدم رضایت به مقام فعلی و نیاز به حرکت به سمت کمال است. این امر از رهگذر تهذیب نفس،‌ کسب فضایل دینی و دعا و نیایش قابل دستیابی است. سالک با این امور سه‌گانه، مراتب نفس را از مرتبه نباتی،‌ حسی، عقلی (استدلالی)، آغاز کرده و با طی مرتبه اخلاق و طمانینه، به هدف نهایی، که مرحله تامل است، نایل می‌آید. آنان که این مراحل را طی کنند، در بُعد ادراکی از ادراک حسی مادی و روحانی خیالی گذر کرده‌اند و با ادراکی عقلی، به معرفتِ نوری تغییرناپذیر دست یافته‌اند. در این مرحله، انسان خداوند را همه جا حاضر و ناظر می‌داند و می‌یابد که همه حقایق از او تغذیه می‌کنند.