جستاری در عقاید و آموزه‌های سای‌بابا؛ نقد و بررسی کلامی

این مقاله به بررسی اجمالی زندگی سَتْهیه سای بابا و مهم‌ترین آموزه‌های او، تبیین و شباهت‌ها و تفاوت‌های آن با ادیان و مکاتب معنوی هند، به‌ویژه مکتب هندویی ادوَیته وِدَه‌نته (advaita vedanta) و آموزه‌های عرفا و بزرگان سلف او مانند سای بابای شْریدی می‌پردازد. به نظر می‌رسد بیشتر آموزه‌های وی ریشه در مکاتب باستانی هندی و تعالیم شخصیت‌های مشهور پیش از خودش دارد، که سای بابا آنها را در قالبی امروزی بیان کرده‌ است. با نقد و بررسی آموزه‌ها و دعاوی مهم وی، یعنی اینکه تجسد خداوند است و اعمال فوق بشری انجام می‌دهد، این نتیجه حاصل می‌شود که هیچ‌یک از تعالیم وی از منظر خداشناختی، جهان‌شناختی و نجات‌شناختی، با تعالیم الهی سنخیتی ندارد. همچنین اعمال به ظاهر جادویی وی نیز، اولاً، در بسیاری از موارد ثابت شده که چیزی جز تردستی نیست و ثانیاً، حتی اگر واقعیت نیز می‌داشت داعیه خدا بودن وی را ثابت نمی‌کرد.