رهبری فکری ـ معنوی «صدّیق» در مکتب حسیدی

در تاریخ دین یهود سه جریان عرفانی عمده به ترتیب زمانی وجود دارد: مِرکبِه، قبّاله و مکتب حَسیدی. جریان عرفانی حَسیدی، در قرن هجدهم و توسط اسراییل بَعَل شَمْ طوُوْ معروف به «بِشت» شکل گرفت. مراکز اولیه حَسیدیسم در اوکراین و لهستان جنوبی قرار داشت. بعدها این نهضت سراسر اروپای شرقی را فرا گرفت. تعالیم حَسیدیسم، شکل عمومی‌شده‎ای از قبّاله بود و به جای مراعات شریعت ظاهری یهود، بر اهمیت عبادت باطنی خدا تاکید داشت. یکی از دستاوردهای حَسیدیسم اولیه، تثبیت رهبری کاریزماتیک بود که توسط نیروی معنوی و مقدسی چون صِدّیق در جامعه حَسیدی یهود صورت می‎گرفت. در این مکتب عرفانی، هر گروهی برای خود یک «ربّی» دارد که به عنوان (tzaddik) «صِدّیق» از او نام برده می‎شود. وی واسطه بین خداوند و بندگان است. تیوری صِدّیق در قرن هجدهم، یهودیت را با مفهوم جدیدی از رهبر مذهبی، که هم پرجذبه و هم عرفانی است، معرفی نمود که بر اساس آن، در هر نسل افراد نیکوکار و خالصی وجود دارند که با استفاده از عنایت خداوند و حالت عرفانی خاصشان، رابط بین زمین و آسمان‎اند و از طریق آنها، لطف و رحمت الهی به انسان‎ها افاضه می‎شود.