درون ‌مایه‌های مشترک در سوره «لقمان» و کتاب «امثال سلیمان»

درخصوص هویت حقیقی لقمان بحث‌های مختلفی در درازنای تاریخ شکل گرفته که ازجملة آنها ارتباط لقمان و حکمت‌های وی با اهل کتاب و یا آموزه‌های آنان است. در سوره «لقمان» مصادیق حکمت به‌طور مستقیم بیان شده و در سنت یهودی نیز کتاب «امثال» نماد حکمت در عهد قدیم است. در نگاه یهودیان حضرت سلیمان و در نظر مسلمانان لقمان دو چهره شاخص افراد حکیم و پارسا به شمار می‌روند. گزارش‌های تفسیری و تاریخی قابل توجهی درخصوص فراوانی حکمت‌های لقمان در عرف و ادب و فرهنگ اهل کتاب وجود دارد که هرکدام در جایگاه خود قابل بررسی است. این پژوهش با هدف رسیدن به آموزه‌های مشترک ادیان ابراهیمی بر آن است تا درون‌مایه‌های مشترک در بخشی از دو کتاب آسمانی یعنی سوره‌ «لقمان» در قرآن و کتاب «امثال» در تورات را در دو سنت اسلامی و یهودی در حد توان بررسی کند. روش جمع‌آوری مطالب به صورت کتابخانه‌ای بوده و روش پردازش آنها تطبیقی است. براساس بررسی‌های تطبیقی صورت‌گرفته در این جستار، جز آنکه در این دو اثر، شباهت‌های مضمونی دیده می‌شود، همسویی درخداشناسی و فرجام‌شناسی و حکمت به چشم می‌خورد، ولی شگفتا همانندی‌‌های بسیار در جملات و عبارات نیز یافت می‌شود. این اشتراکات مضمونی فی‌الجمله می‌تواند از جنبه متنی و نه رجالی احتمالاتی را درخصوص هویت حقیقی لقمان تایید کند.