هستی‌شناسی مسئله‌ شر در هندو و اسلام و مواجهه‌ آنان با استلزامات جهان‌شناختی مسئله‌ شر

مواجهه‌ ادیان و آیین‌های مختلف دنیا با مسئله‌ شر، ازجمله موضوعات قابل تحلیل و بررسی در مباحث الهیاتی و کلامی است. در این میان، تحلیل معنا‌شناختی مفهوم شر و تحلیل هستی‌شناختی شرور از یک سو و بررسی استلزامات جهان‌شناختی، الهیاتی، انسان‌شناختی و اخلاقی پذیرش وجود شرور در عالم از سوی دیگر، قابل توجه است. این مقاله با نگاه تطبیقی، نخست به تحلیل هستی‌شناختی شر در اسلام و هندو پرداخته، سپس استلزامات جهان‌شناختی پذیرش وجود شرور در این دو دین و آیین را بررسی کرده است. «شر» در هندوئیسم، مفهومی معادل رنج دارد و در اسلام از سنخ معقولات ثانیه‌ فلسفی است که از مشاهده‌ رابطه‌ منفی یک پدیده و وجود با کمال وجود و پدیده‌ دیگر انتزاع می‌شود. براین‌اساس، اسلام و هندوئیسم وجود شرور عالم را مسلّم می‌انگارند. در باب استلزامات جهان‌شناختی نیز هر دو در نهایت، نگاهی خوش‌بینانه به عالمِ واجد شرور دارند.