بررسی مقایسه‌ای «انسان کامل» قونوی و «انسان روحانی» بوناونتوره (بر پایه‌ رساله‌های مرآه‌العارفین و سیر نفس به‌سوی خدا)

قونوی با نگاهی وحدت‌ وجودی، در رساله‌ «مرآه‌العارفین»، انسان کامل را به‌مثابه‌ آینه‌ای برای حق و حق را نیز به منزله‌ آینه‌ای برای انسان کامل معرفی می‌کند. بوناونتوره نیز با دیدگاهی وحدت شهودی، در رساله‌ «سیر نفس به‌سوی خدا»، طرحی برای نائل.شدن به مقام انسان روحانی از طریق صلح و نقش قوای طبیعی انسان در ظهور تامل روحانی خداوند ترسیم می‌کند. پرسش‌ این است که مبانی انسان‌شناسی عرفانی قونوی و بوناونتوره بر پایه‌ رساله‌های یادشده چیست؟ مصادیق انسان کامل و انسان روحانی در همان رساله‌ها چه کسانی‌اند؟ نتیجه‌ این پژوهش توصیفی‌تحلیلی این است که از دیدگاه قونوی، عصاره‌ انسانی، همان انسان کامل است و او حلقه‌ واسط میان ظهور وجود واحد و بطون وجود واحد است و از همین حیث، آینه‌ هر دو به‌شمار می‌آید؛ و نیز انسان روحانی در اندیشه‌ بوناونتوره کسی است که در مراتب سلوک عرفانی خود، خداوند را از طریق طبیعت، نفس خویش و لطف حق، به تامل بنشیند و به صلح روحانی دست یابد. مصادیق انسان کامل قونوی حضرت محمد صلی الله علیه و آله وسلم و امام علی علیه السلام و مصادیق انسان روحانی بوناونتوره، حضرت مسیح علیه السلام، پولس رسول و فرانسیس قدیس هستند.