مراتب معرفت‌شناسی روح در آیین جینه

یکی از موضوعات مهم آیین جینه، مسئلة معرفت روح است که در متون دینی این آیین مطرح شده است. فرد رهرو به‌نسبت تلاشی که در راه تصفیه و تزکیة روحی و از بین بردن عوامل کرمه‌ساز روحی از خود بروز می‌دهد، به همان نسبت عنصر شعور روحی‌اش که شامل ادراک و معرفت است، تجلی بیشتری پیدا می‌کند و به توانمندی‌هایی همچون شناخت فواصل دور بدون دخالت حواس و تنها با کمک عنصر معرفت روح، خواندن افکار دیگران، و برشماری کالبدهای گذشته و حتی آیندة خود و دیگران، دست می‌یابد. البته باید توجه داشت که هدف نهایی آیین جینه دستیابی به حالت رهاشدگی کامل روح از بند اسارت کرمه‌ای و رسیدن به مرتبة مکشه است؛ هدفی که بر همة آموزه‌های جینی پرتو افکنده است. معرفت‌شناسی روح برای یک رهرو جینی بخشی از کوشش و تلاش او در راه دستیابی به گوهرهای سه‌گانة جینی (ایمان، رفتار و معرفت درست) است.