خدا و وحدت وجود در مکتب ودانته

این مقاله درصدد بررسی مسئلة خدا و تفسیر وجودشناختی او در مکتب «ودانته» می‌باشد. این مکتب، مهم‌ترین و عمیق‌ترین مکتب فلسفی عرفانی آیین هندو است که مبتنی بر آخرین قسمت‌های «وده‌ها»، به عنوان مقدس‌ترین متون آیین هندو تلقی می‌شود. گرچه در سرودهای آغازین وده‌ها، سخن از ستایش خدایان است، اما در سرودهای پایانی، خدای یگانه حضور می‌یابد و گویی خدایان دیگر، جلوة این خدای واحد بودند. مکتب ودانته نیز بر آخرین بخش‌های وده‌ها، که گرایش به توحید در آن آشکار است، مبتنی شده است. متفکران این مکتب، تفاسیر متعددی در بارة خدا و مسئله وحدت وجود ارائه کرده‌‌اند که مهم‌ترین این تفاسیر، از سوی شنکره و رامانوجه ارائه شده است. شنکره مکتب «ادویته ودانته»، یعنی عدم ثنویت مطلق را پایه‌گذاری و هرگونه دوگانگی میان انسان و خدا را نفی کرده، و به وحدت وجود مطلق معتقد شد. در مقابل، رامانوجه عدم ثنویت را تعدیل کرد که به این دیدگاه، آیین عدم ثنویت تعدیل شده یا «وِیْشیْشته‌دِویته» می‌گویند. رامانوجه، تمایز میان انسان و خدا را پذیرفت و از وحدت وجود مطلق فاصله گرفت. به نظریة رامانوجه، «نظریة وحدت مُکیَّف» می‌گویند.