کرامت اکتسابی انسان از دیدگاه علّامه طباطبایی

کرامت انسان، به‌مثابه اساس حقوق بشر و معیار تعامل اجتماعی و بین‌المللی، در حوزه‌های مختلف علوم انسانی، از اهمیت ویژه برخوردار است. علّامه طباطبایی که از چهره‌های کم‌نظیر علمی جهان اسلام به‌شمار می‌رود، کرامت انسان را به صورت عمده به تکوینی و اکتسابی تقسیم می‌کند. در این نوشتار می‌کوشیم با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، کرامت اکتسابی، معیار کرامت و مهم‌ترین ویژگی‌های آن‌ را از منظر علّامه بیان کنیم. کرامت اکتسابی، در حقیقت دستیابی انسان به کمالات وجودی و مقام قرب الهی و تنها راه وصول به آن خدامحوری است. لذا هر اندازه عبودیت انسان در پیشگاه حق‌تعالی، آگاهانه‌تر و مخلصانه‌تر باشد، به همان ‌اندازه به ارزش و کرامت بیشتر نایل می‌آید. ازآنجا‌که کرامت اکتسابی بر اثر تلاش‌های اختیاری انسان به دست می‌آید، یک امر ارزشی است و می‌توان به آن افتخار نمود. چون حرکت تکاملی انسان، به‌تدریج حاصل می‌‌شود، تدریجی و تشکیکی بودن دو ویژگی دیگر کرامت اکتسابی است. به دلیل اینکه همه انسان‌ها قابلیت کسب کرامت را دارند، نوعی بودن چهارمین ویژگی‌ آن به‌شمار می‌رود.