ظرفیت شناسی کلام اجتماعی معاصر

کلام اجتماعی به ‌مثابه یکی از حوزه‌های کلامی، به تبیین و دفاع از آموزه‌ها و مسائل اجتماعی اسلام، به‌ ویژه در مواجهه با مسائل اجتماعی معاصر می‌پردازد. این مقاله کوشیده است تا با توجه به اصول، مفاهیم، و روش‌های علم کلام، ظرفیت‌های آن را برای بسط کلام اجتماعی فراهم سازد. بررسی ابعاد مربوط به ظرفیت‌های اجتماعی علم کلام، در حوزه‌های گوناگونی قابل بررسی است؛ از قبیل استدلال‌های اجتماعی در موضوعات کلامی (مانند ضرورت امامت و حسن تکلیف)، طرح موضوعاتی در حوزه فرهنگ (مانند باورها و ارزش‌های فرهنگی)، و همچنین ایجاد گفتمان‌های مهم اجتماعی (همچون گفتمان توحیدگرایی در علوم اجتماعی، گفتمان امامت و جامعه‌سازی، گفتمان عدالت اجتماعی و گفتمان وحدت و تقریب اسلامی). بدیهی است که این تحقیق با روش اسنادی و مراجع به متون کلامی و نیز با تحلیل نظری آن برای پاسخ به سوال از ظرفیت‌های کلام اجتماعی معاصر مقدور خواهد بود. با نظر به اندک بودن آثار مربوط به کلام اجتماعی، ضرورت این تحقیق از این نظر مضاعف می‌شود که برخی از روشنفکرنمایان عرفی‌گرا سخن از پایان علم کلام و تفکر الهیاتی در عصر جدید دارند و این مهم در حوزه مسائل اجتماعی و سیاسی بیشتر خود را می‌نمایاند. ازاین‌رو هدف اصلی این مقاله بسط کلام اجتماعی از طریق برجسته‌سازی ظرفیت‌های معاصر آن است.