تفاوت تناسخ با معاد جسمانی

معاد جسمانی‌ گرچه آموزه‌ای دینی و منصوص است، در طول تاریخ بحث‌های فراوانی را رقم زده است. پرداختن به مسیله تناسخ و تبیین صحیح رابطه آن با معاد ‌جسمانی، پاسخ به یکی از آن مباحث است. در گزارش دیدگاه‌ها بر روش توصیفی و در نقد و بررسی آنها بر روش عقلی و نقلی متمرکز خواهیم شد. تناسخی که به منزله جایگزین معاد مطرح شود، باطل است؛ چراکه علاوه بر مخالفت قطعی با آیات و روایات، موجب تعلق دو نفس به یک‌ بدن و اجتماع دو روح در یک‌تن است و همچنین ناهماهنگی بین نفس و بدن را موجب‌ می‌شود؛ اما تناسخی که به معنای شکل ‌گرفتن نفس انسان به صورت مثالی خاص متناسب با نیات، ملکات و اعمال او نه‌تنها محذوریتی ایجاد نمی‌کند، ادلّه دینی نیز دارد. معاد جسمانی - ‌روحانی به این معناست که روح به بدن باز می‏گردد و بدن عیناً همان بدن دنیوی است؛ هرچند که بدن او در دنیا بدن مادی و طبیعی، در آخرت بدن اخروی است.