نقد و بررسی دیدگاه نصر حامد ابوزید درباره چیستی وحی قرآنی

چیستی وحی قرآنی یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که ابوزید، اندیشمند معاصر مصری، دیدگاه‌هایی بحث‌انگیز را درباره آن مطرح کرده است. هدف از این پژوهش، بررسی و نقد دیدگاه‌های مزبور با محور قرار دادن آثار ابوزید و با شیوه توصیفی و تحلیلی است. تاریخمندی قرآن و تعامل آن با واقعیت، هسته مشترک دیدگاه‌های ابوزید درباره چیستی وحی قرآنی است. او در نظریه نخستین خود، وحی قرآنی را متنی بشری و محصول ارتباط زبانی خدا و پیامبر دانسته؛ در نظریه دومش، قرآن را از سنخ متن و محصول تجربه دینی پیامبر معرفی کرده و سرانجام در نظریه سوم خود، قرآن را مجموعه‌ای از گفتمان‌ها به شمار آورده است. ادله هسته مشترک دیدگاه ابوزید با ادله عقلی و حکمت خداوند منافات دارد. ادله اثبات‌کننده ناطق بودن قرآن نیز با دیدگاه نخستین ابوزید در تنافی است. همچنین تفاوت ماهوی وحی قرآنی با تجربه دینی و ناسازگاری محتوای قرآن با نگاه تجربی به وحی از مهم‌ترین اشکال‌‌های نظریه دوم و سوم ابوزیدند.