نقد نظریه تباین دین و معنویت

نسبت میان معنویت و دین، یکی از مهم‌ترین مباحث قابل طرح در حوزه فلسفه دین و معنویت‌پژوهی است. تنوع در انگیزه‌ها و رویکردها در بررسی مفهوم معنویت، سبب ارایه تفاسیر متفاوت در حقیقت آن و نیز ریشه‌ها و نتایج آن شده است. برخی، معنویت را نه‌تنها متفاوت از دین، بلکه متباین و حتی متضاد با آن دانسته‌اند. هدف اصلی این پژوهش آن است که ابتدا مفاهیم «دین» و «معنویت» را بررسی کند؛ سپس با تقسیم گونه‌های مختلف معنویت و بررسی مولفه‌های اصلی معنویت حقیقی، تفاوت آن را با معنویت کاذب و نیز معنویت باطل آشکار سازد. همچنین نسبت معنویت و عقل، و نیز ضرورت عدم مخالفت تفاسیر مختلف از معنویت با اصول بدیهی عقلی، به‌اختصار بررسی شده است. در ادامه ادله کسانی که معنویت را متباین با عقل دانسته‌اند، ارزیابی و رد، و علیت دین برای معنویت اثبات گردیده و در پرتو آن، انحصار معنویت در معنویت دینی به‌ویژه معنویت اسلامی ‌تبیین شده است. روش این تحقیق، اسنادی-تحلیلی است و با بررسی و نقد ادله طرف‌داران تباین معنویت و دین، مدعای اصلی اثبات خواهد شد.