جستاری در کلام قراییمی

در طول قرون وسطی جریان‌های فکری مختلفی در میان یهودیان پدید آمد. جریان کلامی قراییمی و حاخامی از جمله جریان‌های مطرح در آن دوره است که با تاثیرپذیری از معتزله بصره درصدد توجیه و تبیین آموزه‌های یهودی برآمد. به رغم زبان و منبع الهام مشترک حاخام‌ها و قراییمی‌ها، اختلاف اساسی آنها به انکار سنت از سوی قراییمی‌ها برمی‌گردد. قراییمی‌ها تنها به مرجعیت کتاب مقدس قایل بودند و برای سنت یا تورات شفاهی، که به زعم حاخام‌ها به لحاظ اعتبار و قداست همچون تورات مکتوب است، هیچ‌گونه اعتباری قایل نبوده، و آن را برساخته ذهن حاخام‌ها می‌دانستند. هرچند نام قراییمی‌ها بیشتر از نام رقیبشان با علم کلام تداعی می‌شود، اما آثار چندان زیادی از ایشان در دسترس نیست. نظر به اینکه تاکنون تحقیق مستقلی در این زمینه صورت نگرفته است، این پژوهش با ارایه گزارش اجمالی از برخی آرا و افکار چند شخصیت مطرح فرقه فوق و نیز در مواردی میزان وام‌داری آنها به معتزله، می‌تواند راه را برای بحث‌های جدید، هموار سازد.