بررسی نقش قرآن کریم در راهبری کلام اسلامی با رویکرد نقادانه به آراء خاورشناسان

از مهم‌ترین عرصه‌های اثرگذاری معارف قرآنی در یک حوزه دانشی، عرصه «مدیریت و راهبری» آن حوزه است. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با رویکردی نقادانه به آراء خاورشناسان، نقش قرآن در راهبری علم کلام را بررسی کرده و نشان داده که ازیک‌سو قرآن کریم با تایید روش عقلی و الهام‌بخشی، استدلال و ردیه‌نویسی مسلمانان را به رویکرد عقلی در کلام ترغیب نموده و درون‌مایه‌های استدلالی موجود در قرآن کریم الهام‌بخش استدلال‌های کلامی به مسلمانان بوده است. از سوی دیگر مسلمانان با اهتمام ویژه به آموزه‌های قرآنی و مقدم ساختن آنها در چینش مسائل کلامی و اولویت‌بندی آموزه‌های اعتقادی از قرآن تاثیر پذیرفته‌اند. اثبات این نقش‌آفرینی‌ها به ابطال نظریه برخی خاورشناسان می‌انجامد که نه‌تنها بسیاری از آموزه‌های اعتقادی و کلامی را برگرفته از سایر ادیان و یا دیگر عوامل بیرونی می‌دانند، بلکه حتی پیدایش و تطور علوم اسلامی و از جمله علم کلام را نیز متاثر از عوامل خارجی می‌شمارند و نقش آیات و معارف قرآن را بکلی انکار می‌کنند و یا نقش چندان موثری برای آنها ترسیم نمی‌نمایند.