تبیین و تحلیل تاویل انفسی منازل آخرت در مکتب حکمی صدرایی

یکی از کارکردهای تفکر تاویلی بازگرداندن معارف دینی به وجوه حکمی آن است. محور بحث این مقاله آن است که منازل آخرت در آموزه‌های دینی دارای تاویل انفسی است و گاهی این تاویل‌ها تحلیل شده است. در حقیقت تاویل گزاره‌های دینی اخروی همان تجلیات مسانخ وارد بر نفس و نیز ملکات نفس در حیات آخرتی است. نفس انسان دارای مراتب گوناگونی است که در هر مرتبه شهودی از خود دارد و منازل آخرت همان شهود نفس از مکتسبات خود در دار دنیاست. در حرکت استکمالی نفس، به‌تدریج، از پرده‌ها و حجاب‌های نفس در شناخت خویش کاسته می‌شود و بر خودآگاهی‌اش افزوده می‌گردد. این خودآگاهی در هر مرتبه تجلیاتی را بر او ظاهر می‌سازد که حاصل اعمال او در دنیاست. این مقاله درصدد تاویل منازل آخرت بر مراتب نفس است. از نتایج این پژوهش اثبات آن است که معاد درواقع بازگشت به درونی‌ترین لایه خود است که آثاری بیرونی دارد. نیز غایت حرکت نفس شهود عین‌الربط بودن خود و فنا در علت هستی‌بخش (خداوند) است. همچنین نفس مظهری برای اسماء جمال یا جلال الهی است. این مقاله به شیوه توصیفی تحلیلی براساس انطباق اصول عقلی و اخبار وحی با علم‌النفس صدرالمتالهین نگاشته شده است.