بررسی انتقادی «مدل بی‌‌مرزی هاوکینگ ‌ هارتل» و دلالت‌های فلسفی‌ الهیاتی آن با تاکید بر حکمت متعالیه

ﻧﻈﺮﯾﻪ ﻫﺎی ﻃﺮح ﺷﺪه در ﮐﯿﻬﺎن ﺷﻨﺎﺳﯽ ﻧﻮﯾﻦ، از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ در راﺑﻄﻪ ﻋﻠﻢ و دﯾﻦ و ﻓﻠﺴﻔﻪ اﺳﺖ. ﺑﺮﺧﻼف ﻣﺪل ﻫﺎی اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻪ ﺑﺎﻧﮓ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺷﻤﺎری از اﻧﺪﯾﺸﻤﻨﺪان ﺗﻮاﻓﻖ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ای ﺑﺎ ﻋﻘﺎﯾﺪ ﭘﺎﯾﻪ دﯾﻨﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻓﺮﯾﻨﺶ اﻟﻬﯽ و ﺣﺪوث زﻣﺎﻧﯽ ﺟﻬﺎن دارد، ﺷﻤﺎری از ﻣﺪل ﻫﺎی ﮐﻮاﻧﺘﻮﻣﯽ آن دﺳﺘﺎوﯾﺰی ﺑﺮای ﻣﺨﺎﻟﻔﺖ ﺑﺎ ﺧﺪاﮔﺮاﯾﯽ و آﻓﺮﯾﻨﺶ ﺑﺎوری ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. از اﯾﻦ ﮔﻮﻧﻪ اﺳﺖ »ﻣﺪل ﺑﯽ ﻣﺮزی ﻫﺎوﮐﯿﻨﮓ ﻫﺎرﺗﻞ« ﮐﻪ ﻣﯽ ﮐﻮ در ﻋﯿﻦ ﭘﺬﯾﺮش ﺗﻨﺎﻫﯽ ﺟﻬﺎن؛ ﺑﺎ ﻧﻔﯽ ﺗﮑﯿﻨﮕﯽ آﻏﺎزﯾﻦ و زﻣﺎن ﺻﻔﺮ ﻣﻄﺮح در ﻣﺪل اﺳﺘﺎﻧﺪارد، ﮐﺮاﻧﻤﻨﺪی آن را ﻧﻔﯽ و ﺑﻪ اﯾﻦ وﺳﯿﻠﻪ وﺟﻮد ﺧﺪا و ﻧﻘﺶ ﺑﯽ ﺑﺪﯾﻞ او در آﻓﺮﯾﻨﺶ را ﻣﺮدود اﻋﻼم ﮐﻨﺪ. ﻣﻘﺎﻟﻪ ﭘﯿﺶ رو ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﻪ روش ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ای ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﯾﺎدﺷﺪه را ﻣﻌﺮﻓﯽ و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ روش ﻋﻘﻠﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ، ﺑﻪ وﯾﮋه ﺑﺎ ﺗﮑﯿﻪ ﺑﺮ ﺣﮑﻤﺖ ﻣﺘﻌﺎﻟﯿﻪ، آن را ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮار داده، ﻣﺒﺎﻧﯽ و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻓﻠﺴﻔﯽ و اﻟﻬﯿﺎﺗﯽ اش را آﺷﮑﺎر ﺳﺎزد. ﻣﺎﺣﺼﻞ ﺗﺤﻘﯿﻖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺪل ﯾﺎدﺷﺪه ﻓﺎﻗﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎی ﻻزم ﻋﻠﻤﯽ و ﭘﺸﺘﻮاﻧﻪ ﻫﺎی ﺗﺠﺮﺑﯽ و ﻧﻈﺮی اﺳﺖ. اﻓﺰون ﺑﺮ آن، ﺑﺮ ﻓﺮض درﺳﺘﯽ اﺻﻞ ﻧﻈﺮﯾﻪ، ﺑﺮ ﻫﯿﭻ ﯾﮏ از ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻓﻠﺴﻔﯽ و اﻟﻬﯿﺎﺗﯽ ﻣﻮردﻧﻈﺮ ﻫﺎوﮐﯿﻨﮓ دﻻﻟﺖ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﺮداﺷﺖ ﻫﺎی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ، ﻫﻤﻪ ﻧﺎﺷﯽ از ﺿﻌﻒ ﺑﻦ ﻣﺎﯾﻪ ﻫﺎی ﻓﻠﺴﻔﯽ و ﻓﺎﻗﺪ اﺳﺘﻮاری ﻻزم اﺳﺖ.