اخلاق اجتماعی؛ دینی یا فرادینی؟!

تبیین صحیح از رابطه‌ دین و اخلاق از دغدغه‌های فیلسوفان این دو حوزه بوده که بحث‌های گسترده‌‌ای درباره‌ آن انجام شده است. یکی از چالشی‌ترین قلمروهای این بحث، اخلاق اجتماعی است؛ زیرا افراد جامعه باورهای مختلفی دارند و پیچیدن یک نسخه‌ اخلاقی برای همه‌ آنان چه‌بسا به تحمیل ارزش‌ها و تبعیض نسبت‌ به گروهی شود که باورهای اکثریت را قبول ندارند. هدف از تحقیق پیش‌رو، تبیین شاخصه‌های اخلاق دینی است که به سبب برخورداری از آنها برای تنظیم روابط افراد جامعه‌ای که همه یا اکثریت آنان مسلمان‌اند، بر اخلاق فرادینی اولویت می‌یابد. از یک سو، اخلاق اجتماعی متاثر از باورهای کلان اعتقادی، به‌دلیل تاثیرات شگرف این باورها بر عناصر مهم اخلاق، بر اخلاق فرادینی که تنها بر سرشت مشترک انسان‌ها تکیه دارد، مقدم است؛ و از سوی دیگر، اخلاق اجتماعی برگرفته از متون دینی معتبر، به‌دلیل شناخت عمیق و صحیحی که به‌وسیله‌ وحی از انسان و افعال متناسب با سعادت حقیقی وی به دست می‌آورد، بر اخلاق فرادینی که خود را برای کشف ارزش‌های اخلاقی از این منبع شناخت بی‌نیاز می‌داند، ترجیح دارد.