بررسی نقش ترس در پیدایش دین (با تکیه بر قرآن)

یکی از دیدگاه‌های غربیان که با رویکردی طبیعت‌گرایانه به موضوع «منشا دین» پرداخته، «ترس از حوادث طبیعی» را منشا دین می‌داند. نوشتار حاضر با استفاده از قرآن و با روش نقلی درصدد است تا نظر قرآن را در این مسئله تبیین کند که آیا منشا پیدایش دین، گرایش به دین و التزام به احکام عملی آن، می‌تواند ترس از حوادث طبیعی باشد یا خیر؟ و اساساً قرآن چه دیدگاهی را درباره‌ پاسخ این سه مسئله بیان می‌دارد. در این مقاله پس از مفهوم‌شناسی، این بحث را به ترتیب در سه بخش مطرح کرده‌ایم: در بخش اول که «پیدایش دین» است، ترس هیچ نقشی در پیدایش دین ندارد؛ بلکه از دیدگاه قرآن، خداوند و اراده‌ او عامل پیدایش دین است؛ ولی در دو بخش دیگر یعنی «گرایش به دین» و «التزام به احکام دینی»، گرچه ترس عاملی اساسی نیست، لکن نمی‌توان به‌کلی نقش آن‌ را نادیده گرفت.