نقد و بررسی نظریه ابن‌سینا، آکوئیناس و صدرالمتالهین در زبان دین

در این مقاله، نظریه ابن‌سینا، توماس آکوئیناس و صدرالمتالهین در زمینه زبان دین، به طور اجمالی نقد و بررسی می‌شود. نظر ابن‌سینا در این زمینه اجمالاً آن است که متون دینی درباب مبدا و معاد در بسیاری از موارد از باب تمثیل و رمز و کنایه است و ازاین‌رو باید در این موارد بر خلاف ظاهرشان معنا شوند. توماس آکوئیناس به تمثیل به معنای دیگری روی آورده است. از نظر او «سمیع» و «بصیر» بودن خداوند یا بدان معناست که خداوند خالق سمع و بصر است و یا بدین معناست که خداوند صفاتی دارد که نسبت آنها به وی، همچون نسبت سمع و بصر به انسان است. در این مقاله، ضمن نقد این دو نظریه و نشان دادن اینکه این نظریات برخلاف ارتکاز زبانی‎اند، نظریه صدرالمتالهین تبیین و بر دو نظریه دیگر ترجیح داده شده است. صدرالمتالهین در این زمینه، به وضع الفاظ برای روح معانی معتقد است. براین‎اساس هم می‌توان متون دینی را بر اساس ظاهرشان معنا کرد و هم اینکه از تجسیم و تشبیه صرف در امان ماند.