اعتبارات عقلی نزد سهروردی (بررسی قاعده «کلّ ما یلزم من تکرّره محال فهو اعتباری»)

قاعده «کلّ ما یلزم من تکرّره محال فهو اعتباری» که در حکمت اشراقی و توسط سهروردی ارایه گردیده است، در زمره مبحث اعتبارات عقلیه بوده و در راستای بیان استحاله تحقق خارجی مصادیقِ مفاهیمی مانندِ وجود، ماهیت، شیییت و... می‌باشد. این قاعده که در شکل شبهه‌ای بر مشاییان تنظیم گردیده، تحقق خارجی مابِاِزای این گونه مفاهیم را مستلزم تسلسل دانسته و آن را محال می‌شمارد. بر اساس این انتقاد، سهروردی اصل مبنایی مشایی را در مورد تمایز فراطبیعی وجود و ماهیت نفی کرده، در نتیجه ممکنات را مرکب از وجود و ماهیت نمی‌داند. او واقعیت را انوار متکثره‌ای می‌داند که همان ذوات یا ماهیات متحصله‌اند. این اصل، دیگر فیلسوفان مانند ملاصدرا را نیز تحت تاثیر قرار داده و پیامدهای ویژه‌ای در فلسفه متعالیه داشته که می‌توان به اصولی مانند اصالت وجود و اعتباریت ماهیت و توجه به حقیقت وجود در برابر مفهوم آن اشاره نمود.