رهاوردهای هستی‌شناختی حرکت جوهری در دیدگاه استاد آشتیانی

حرکت جوهری از مسایل مهم فلسفی و از مبانی محوری حکمت متعالیه است. برخی فیلسوفان بر اثر ضعف مبانی فلسفی، از تبیین مستدل و موجه و دفع ایراد از آن ناتوان بوده و خود نیز به جرگه معارضان پیوسته‌اند. حکمای متعالی در ادوار مختلف، هر کدام به سهم خود در فروغ‌بخشی به آموزه‌های حکمت متعالیه اهتمام درخشانی مصروف داشته‌اند. اهتمام بی‌نظیر حکیم معاصر استاد آشتیانی در تبیین و برکشیدن این آموزه از غوغای شبهه‌انگیزان و نمایاندن کاربرد وسیع و پرتاثیرش در حوزه‌های مختلف، منحصر به فرد است. فایق آمدن به این مهم نیازمند مهارت فنی در تمام نظام فلسفی متعالیه در قلمروهای گوناگون به ویژه اندیشه دینی است تا شخصیتی مانند استاد آشتیانی بتواند برای تبیین و تحکیم جهان‌بینی دینی و توحیدی، نقش محوری و بی‌بدیل این آموزه را برجسته سازد و اثبات نماید که مضاف بر اینکه خردورزی‌های ژرف، نهاد جهان را پویا و جویا می‌بیند، آموزه‌های دینی و آیات و روایات نیز به وضوح الهام‌بخش این انگاره متعالی است. استاد آشتیانی به سان دیگر حکمای متعالی در سلک قایلان راسخ به حرکت جوهری بوده و آن را به عنوان اصلی زیربنایی در تبیین و توجیه فلسفی و حل مسایل پیچیده هستی‌شناختی و انسان‌شناختی و باورهای مبنایی مبدا و معاد به کار گرفته و شالوده فلسفه‌ورزی را بر آن استوار نموده و بهره‌های تفسیری برای متون دینی ارایه می‌دهد. استاد آشتیانی گام به گام مستند به چنین روش و بینشی، مستحکم‌ترین مبانی منتهی به این آموزه و رهیافت‌های مبتنی بر آن را به ویژه در حوزه هستی‌شناسی در سیر حکمت متعالیه در اختیار می‌گذارد.