مقایسۀ خودگرایی متافیزیکی علامه طباطبایی با نظریات خودگرایانه در اخلاق

بحث خودگرایی در مقابل دیگرگرایی یا نوع‌دوستی از موضوعات مهم در فلسفه اخلاق معاصر است. خودگرایی به خودگرایی روان‌شناختی و خودگرایی اخلاقی تفکیک می‌شود. از نگاه خودگرایی روان‌شناختی به‌عنوان نظریه‌ای توصیفی انسان هر فعلی را برای کسب بیشترین منافع شخصی انجام می‌دهد و در خودگرایی اخلاقی به‌عنوان نظریه‌ای توصیه‌ای انسان باید فعل خود را برای کسب بیشترین منافع شخصی انجام دهد. علامه در آثار خویش عبارت‌هایی دارد که ممکن است از آنها خودگرایی روان‌شناختی و خودگرایی اخلاقی برداشت شود. در این مقاله، ضمن بررسی مدعا و ادله خودگرایان و مقایسه تعابیر علامه را با آنها نشان می‌دهیم که دیدگاه‌های علامه علیرغم شباهت‌هایی که با خودگرایی روان‌شناختی و اخلاقی دارد اما با این دو نظریه متفاوت است و می‌توان از سخنان ایشان نوع دیگری از خودگرایی تحت عنوان خودگرایی متافیزیکی استخراج کرد. خودگرایی متافیزیکی علامه در مقابل مهم‌ترین اشکالات وارد بر خودگرایی اخلاقی، یعنی اشکال تعارض منافع و اشکال ناسازگاری منطقی، نظریه‌ای قابل دفاع است.

a comparison of the metaphysical egoism of ʿallāma ṭabāṭabāʾī with egoistic theories in ethics

the discussion of egoism versus altruism, or benevolence, is a significant topic in contemporary ethical philosophy. egoism is categorized intopsychological egoism and ethical egoism. from the perspective ofpsychological egoism, as a descriptive theory, humans perform everyaction to maximize their personal benefits. in contrast, ethical egoism, as aprescriptive theory, posits that humans ought to act to achieve the greatestpersonal benefits. ʿallāma ṭabāṭabāʾī’s works contain phrases that couldbe interpreted as indicative of both psychological and ethical egoism. inthis article, we will examine the claims and arguments of egoists whilecomparing their perspectives with those of ʿallāma ṭabāṭabāʾī (arabic:عَلَّامَة طَبَاطَبَا ئی ). we will demonstrate that, despite certain similarities withpsychological and ethical egoism, his views are fundamentally distinct.from his teachings, a different form of egoism can be derived, termedmetaphysical egoism. ʿallāma’s metaphysical egoism presents a defensibletheory in response to the main criticisms against ethical egoism, namely the conflict of interests and the logical inconsistency.