تبیین کرامت انسان بر پایۀ انسان‌ شناسی فیلسوفان مسلمان

تردیدی نیست که انسان موجودی دارای کرامت است، اما دربارۀ این که کرامت چیست و خاستگاه آن کدام است، اختلاف نظر وجود دارد. برخی از موقعیت اجتماعی افراد به عنوان کرامت یا خاستگاه آن یاد کرده اند و کسانی از تشبه به خداوند یا برخورداری از عقل سخن به میان آورده اند. بر پایۀ آموزه های فلسفۀ اسلامی مفهوم کرامت از نوع معقول ثانی فلسفی و منشاانتزاع آن ظرفیت های نفس ناطقه است. سوال این است که آیا نفس ناطقه ظرفیت های لازم برای انتزاع کرامت را داراست و آن ظرفیت ها کدام است؟ در این نوشتار به شی وۀ تحلیلی توصیفی نشان دا دیم که نفس ناطقه از چشم انداز فلسفۀ اسلامی دارای ظرفیت های فوق العاده پیچیده است و علاوه بر داشتن ظرفیت های نباتی و حیوانی، ظرفیت های دیگری نیز دارد که او را در مسیر فرشته شدن یاری می رساند. این ظرفیت ها باعث شده است که فیلسوفان مسلمان در جای جای آثار خود انسان را به کرامت و مانند آن توصیف کنند. از منظر فلسفۀ اسلامی اولاً انسان دارای کرامت است. ثانیا خاستگاه کرامت مجموع ظرفیت های نفس ناطقه است. ثالثا کرامت امری ذاتی و عمومی است. رابعاً کرامت مقول به تشکیک است و در همۀ موارد به یک میزان صدق نمی کند. آشنایی با عواملی که باعث تقو یت کرامت انسانی می گردد و همچنین آشنایی با چالش ها و موانع کرامت انسانی از دیگر نتایج این نوشتار به حساب می آید.

explaining the dignity of humanity based on the anthropology of muslim philosophers

there is no doubt that humans are beings of dignity; however, there is disagreement about what dignity is and what its origin is. some have referred toindividuals’ social status as dignity or its origin, while others have mentionedresembling god or possessing reason (intellect). the concept of dignity based onthe islamic philosophical doctrines is a type of secondary intelligible (arabic: مَعْقولُالْاَّانی , romanized: maʿqūl al-thānī) and its origin of abstraction is the capacities ofthe rational (reasonable) soul (arabic: اَلْنَّفْسُ الْنَّا طقَة ). the question is, does therational soul possess the necessary capacities for the abstraction of dignity, andwhat are those capacities? we have demonstrated in this paper in an analyticaldescriptivemanner that the rational soul, from the perspective of islamicphilosophy, possesses extraordinarily complex capacities. in addition to havingvegetative and animal capacities, it also possesses other capacities that aid it in thepath towards angelic transformation. these capacities have caused muslimphilosophers to describe human beings with dignity and the like in various placesof their works. from the perspective of islamic philosophy, firstly, human beingspossess dignity. furthermore, the source of dignity is the entirety of the capacitiesof the rational soul. in addition, dignity is an inherent and universal matter. lastly,dignity is a concept that can be understood in gradation and does not applyequally in all cases. familiarity with the factors that strengthen human dignity, aswell as an understanding of the challenges and obstacles to human dignity, is another outcome of this writing.