تحلیل و بررسی ادله قرآنی بر تجرد نفس با تاکید بر تفاسیر روایی

مسئلۀ تجرد نفس به دلیل نقش مبنایی که در مباحث فلسفی مانند انسان‌شناسی، معرفت‌شناسی، فرجام‌شناسی و... دارد، همواره مورد توجه اندیشمندان مسلمان و فیلسوفان بوده است.مسئله پژوهش حاضر این است که آیا بحث تجرد نفس با دیدگاه قرآن هماهنگ می‌باشد؟ این نوشتار با بررسی تفاسیر آیاتی که به آن‌ها برای تجرد نفس استناد شده و همچنین روایاتی که ذیل این آیات وارد شده است، به تبیین دیدگاه قرآن در تجرد نفس با تاکید بر تفاسیر روایی پرداخته است. به چهار دسته از آیات بر تجرد نفس استناد شده است: نخست، آیاتی که خلقت نفوس را بیان می‌کنند. دسته دوم، آیاتی که به نسبت نفوس با پروردگار اشاره دارند. دسته سوم، آیات ناظر به افعال جوانحی به ویژه آیاتی که بر ادراک و مراتب آن دلالت دارند. دسته چهارم، آیات مربوط به برزخ و قیامت که تصریح دارند پس از مرگ و نابودی جسم، حقیقت انسان توسط فرشتگان الهی استیفا شده، باقی است و مشاهداتی دارد. بسیاری از روایات هم موید تجرد نفس می‌باشند. مواردی هم که ظاهر روایات با تجرد نفس منافات دارد، به جهت دلایل قطعی و مستند قابل توجیه و تاویل است. این مقاله با روش اسنادی کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی تحلیلی به این مهم پرداخته است.

Analysis of Quranic Arguments on the Abstraction of the Soul on with Emphasis on Narrative Interpretations (Exegeses)

The issue of the abstraction of the soul has always been considered by Muslim thinkers and philosophers due to its fundamental role in philosophical topics such as anthropology, epistemology, teleology, etc. The question of the present study is whether the discussion of the abstraction of the soul is in line with the view of the Qur’an? This article examines the interpretations (exegeses) of the verses cited for abstraction as well as the narrations included in these verses, explaining the Qur’an’s view on abstraction by emphasizing narrative interpretations. Four categories of verses have been cited on the abstraction of the soul: First, the verses that express the creation of the Souls. The second category of verses that refer to the relationship between the Souls and God. The third category of verses refers to inner actions, especially verses that indicate its perception and levels. The fourth group of verses related to purgatory and resurrection, which state that after death and the destruction of the body, the truth of man, taken away (cause to death) by the divine angels, remains and has observations. Many narrations also confirm the abstraction of the soul. The cases in which the appearance of the narrations contradicts the abstraction of the soul can be justified and interpreted for definite and documented reasons. This article deals with this issue with a documentarylibrary method and with a descriptiveanalytical approach.