دیدگاه ملاصدرا درباره رکن اول مبناگروی؛ تعداد گزاره‌های پایه

یکی از مهم‌ترین نظریه‌ها در باب توجیه، نظریۀ مبناگروی است. هرچند این نظریه در سنت فلسفی اسلامی به نحو مستقل مورد بحث واقع نشده است، در آثار فیلسوفان مسلمان از جمله ملاصدرا با زبان فلسفی خاص آن عصر که متفاوت با زبان معرفت‌شناسی معاصر است، به آن پرداخته شده است. در این مقاله بعد از طرح نظریه‌های مختلف در باب توجیه و بیان آراء فیلسوفان و متکلمان مسلمان در باب تعداد گزاره‌های پایه، دیدگاه ملاصدرا در باب گزاره‌های پایه بررسی شده است. ملاصدرا تعداد بدیهیات را انحصاری و بر اساس تقسیم ثنائی نمی‌داند و معتقد است که بدیهیات اموری نیستند که به صورت مطلق ثابت باشند؛ برای مثال، او تصریح می‌کند که قضایای فطری و حدسی اموری نسبی بوده و بسته به اذهان، زمان‌ها و خصوصیات مفهوم و تصدیق متفاوت خواهند شد. ملاصدرا آنگاه که به صراحت به تعداد گزاره‌های بدیهی اشاره می‌کند، اقسام بدیهیات را همان شش قسم مشهور می‌داند؛ ولی در حین بحث در مسائل مختلف، از این اعتقاد خود عدول می‌کند. عدول او گاه به صورت افزایش تعداد بدیهیات است و گاه به این صورت است که تقسیم‌بندی جدیدی ارائه می‌کند که در آن برخی از این اقسام شش‌گانه، ذیل اقسام دیگر قرار می‌گیرند.