تمایز وجود و ماهیت نزد فارابی و مقایسۀ آن با نظر بوئتیوس در باب تمایز وجود و موجود

نظر ارسطو در باب وجود و موجود در طول تاریخ فلسفه، از جانب شارحان و دیگر فلاسفۀ مشاء بارها مورد بررسی قرار گرفته است. از جملۀ شارحان مهم و تاثیرگذار ارسطو در این مورد (در دو جهان مسیحیت و اسلام) بوئتیوس و فارابی هستند. فارابی در سنت فلسفۀ اسلامی به عنوان نخستین متفکر، پرسش از معنای وجود را به طور جدی مطرح نموده و با گذار از تمایز منطقیِ میان وجود و ماهیت به تمایزی متافیزیکی، امکان تمایز میان واجب و ممکن را طرح و سپس با رویکردی نوافلاطونی به توجیه آفرینش بر اساس نظریۀ فیض پرداخته است. بوئتیوس نیز به عنوان نخستین متفکر مشایی سنت فلسفۀ مسیحی است که بحث تمایز وجود و موجود را شالودۀ فلسفۀ خود (مخصوصاً در باب مسئلۀ شر) نموده است. او با استفاده از نظریۀ صورت و ماده، این تمایز را توجیه نموده که شرحی است بر نظر ارسطو در این باب، لیکن با رویکردی الهیاتی. چنین توجیهی وی را بر آن داشته که جهت تبیین مسئلۀ آفرینش و رابطۀ خالق و مخلوق از نگاه افلاطونی و مسئلۀ بهره‌مندی او نیز کمک بگیرد. در این نوشتار بعد از تبیین مسئلۀ تمایز، به تحلیل دیدگاه هر دو متفکر در مورد ماهیت این تمایز، انگیزه‌های نیل به آن و نتایج و پیامدهای آن در فلسفۀ این دو فیلسوف پرداخته شده است.