طراحی مدل پایداری سازمانی با رویکرد نظریه داده‌بنیاد (موردمطالعه: شرکت‌های پتروشیمی مستقر در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر)

امروزه موضوع پایداری موردتوجه جدی بسیاری از کشورهاست. تحولات زیاد محیط‌های کسب‌وکار، کارکرد سازمان‌ها را تغییر داده و درواقع تعالی و ماندگاری سازمان‌ها در شرایط پیچیده و متغیر کنونی، نیازمند به‌کارگیری نگرشی نو در تدوین راهبردهای سازمانی است. مهم‌ترین چالش مدیریتی حال حاضر سازمان‌ها، نیل به پایداری سازمانی و سپس حرکت متوازن به سمت بهبود و تعالی است. پایداری به توانایی سازمان در پایش فرصت‌ها، تغییرات روندها و مخاطرات محیط خارجی مرتبط است و هدف از آن ایجاد توازن بین منافع مالی، اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی سازمان در بلندمدت می‌باشد. چالش‌های روزافزون اقتصادی اجتماعی و زیست‌محیطی از یک‌سو و غفلت از رویکرد پایدار به سازمان در مطالعات داخلی ازسوی‌‌دیگر، نویسنده را بر آن داشت تا با انجام یک مطالعه کیفی مبتنی بر استراتژی نظریه‌پردازی داده‌بنیاد چارچوب و الگویی برای پایداری سازمانی ارائه کند. به همین منظور با 17 تن از مدیران و خبرگان شرکت‌های پتروشیمی مستقر در منطقه ویژه اقتصادی ماهشهر و اعضای هیئت علمی دانشگاه که به روش نمونه‌گیری هدفمند تا دستیابی به اشباع نظری انتخاب شده بودند، مصاحبه باز و نیمه ساختاریافته انجام شد. تحلیل مصاحبه‌ها براساس سه نوع کدگذاری باز، محوری و انتخابی انجام و الگوی پایداری سازمانی طراحی شد. ارزیابی و پالایش الگو به‌وسیله گروه خبرگان با روش دلفی انجام گرفت. نتایج تحلیل مصاحبه‌ها برمبنای نظریه‌پردازی داده‌بنیاد در قالب 174 مفهوم، 13 مقوله و 4 مقوله محوری انجامید. نتایج نشان داد مدیران با درک دلایل و عوامل موثر بر پایداری سازمانی همچون فشارهای اجتماعی، مسائل زیست‌محیطی و اقتصادی و همچنین فرهنگ‌سازی و تقویت نگرش کارکنان، می‌توانند راهبردهایی برای تولید محصولات سبز، برنامه­ریزی، تحقیق و توسعه جهت دستیابی به پایداری سازمانی و ارتقای آن اتخاذ کنند. اجرای پایداری سازمانی منجر به نتایج و پیامدهای مفیدی برای مردم، صاحبان مشاعل و دولت خواهد شد. 

designing an organizational sustainability model with a grounded-theory approach (case study: petrochemical companies located in mahshahr special economic zone)

today, sustainability is a serious concern of many countries. many changes in the business environment have changed the functioning of organizations, and in fact, the excellence and sustainability of organizations in the current complex and changing conditions requires the use of a new attitude in formulating organizational strategies. the most important current management challenge of organizations is to achieve organizational sustainability and then balanced movement towards improvement and excellence. sustainability is related to the organization’s ability to monitor opportunities, changes in trends, and risks in the external environment, and its purpose is to create a balance between the financial, economic, social, and environmental interests of the organization in the long term. on the one hand, the ever-increasing economic, social and environmental challenges and on the other hand, the neglect of the sustainable approach to the organization in internal studies, the author decided to provide a framework and model for organizational sustainability by conducting a qualitative study based on the grounded-theory strategy. for this purpose, an open and semi-structured interview was conducted with 17 managers and experts of petrochemical companies located in mahshahr special economic zone and university faculty members who were selected by purposeful sampling until reaching theoretical saturation. the analysis of the interviews was done based on three types of open, central and selective coding, and then the organizational sustainability model was designed. evaluation and refinement of the model was done by a group of experts using the delphi method. the results of the analysis of the interviews based on grounded theory resulted in 174 concepts, 13 categories and 4 core categories. the results showed that managers can by recognizing the factors affecting organizational sustainability (social pressures, environmental and economic issues), and strengthening the attitude of employees, choose strategies for producing green products and planning, research and development to achieve sustainability and its promotion. the implementation of organizational sustainability will lead to beneficial results and consequences for the people, the owners and the government.