تحلیل گفتمان انتقادی نافرمانی مدنی در یک سازمان دولتی

این پژوهش با هدف کشف ایستارهای موجود درباره نافرمانی مدنی در یک سازمان دولتی انجام شده است. راهبرد پژوهش، تحلیل گفتمان انتقادی و مشارکت‌کنندگان تعداد 20 نفر از کارکنان سازمان یادشده بودند که با روش‌‌های نمونه‌گیری بیشینه تنوع و نوعی انتخاب شدند. گردآوری داده‌ها با استفاده از ابزار مصاحبه نیمه‌‌ساختاریافته تا مرحله اشباع نظری ادامه پیدا کرد. برای تحلیل داده‌ها براساس رهیافت فرکلاف سه مرحله وصف، تفسیر و تبیین انجام شد. یافته‌ها به کشف سه گفتمان نافرمانی مدنی به مثابه رفتاری تابو، طبیعی و ضروری منجر شد. بر‌اساس گفتمان تابو نافرمانی مدنی، رفتاری غیررسمی و مخرب با پیامدهای کژکارکردی برای سازمان است، در‌نتیجه امری غیرمجاز تلقی می‌شود. در گفتمان طبیعی، نافرمانی مدنی یک سازوکار جبری نهفته در طبیعت سازمان است؛ به‌طوری که وقتی روال جاری سازمان قادر به پاسخگویی به مطالبات عدالت‌خواهانه اعضا نباشد، به‌طور طبیعی گروهی از آنها به نافرمانی مدنی مبادرت می‌ورزند. در گفتمان ضروری، نافرمانی مدنی پدیده‌ای اکتسابی از سوی آن دسته از اعضای سازمان محسوب می‌‌شود که در اثر بی‌عدالتی سازمانی به ناکامی و انسداد روان‌شناختی رسیده‌اند و آن را به‌عنوان آخرین راه چاره و داروی معالجه‌‌کننده بیماری بی‌عدالتی در سازمان می‌دانند.

A critical discourse analysis on civil disobedience in a public organization

The purpose of this study was to explore the attitudes about the civil disobedience in a public organization. The research strategy was critical discourse analysis and the participants were 20 employees of the mentioned organization who were selected through maximal variation and typical sampling methods. Data collection fulfilled with the use of the semistructured interview tool until the theoretical saturation. Data analysis was based on Fairclough threestage method (description, interpretation and explanation). The findings led to the discovery of three discourses of civil disobedience as taboo, natural, and necessary behavior. According to the taboo discourse, civil disobedience is informal and destructive behavior with disfunctional consequences for the organization and is therefore considered unauthorized. In natural discourse, civil disobedience is an algebraic mechanism inherent in the nature of the organization, so that when the current routine of the organization is unable to meet the memberschr('39') demands for justice, a group of them will naturally engage in civil disobedience. In the essential discourse, civil disobedience is considered an acquired phenomenon by those members of the organization who have suffered psychological frustration and obstruction as a result of organizational injustice, and view it as the last resort and remedy for injustice in the organization.