تبیین نقش سرمایه فکری در کاهش احتمال ورشکستگی شرکت‌ها: شواهدی از بورس اوراق بهادار تهران

تغییرات سریع فناوری، رقابت شدید بنگاه‌های اقتصادی و جهانی‌شدن، پدیده درماندگی مالی و ورشکستگی شرکت‌ها را به موضوعی مهم در ادبیات مالی و سرمایه‌گذاری تبدیل کرده است و توجه فعالان حوزه مالی اعم از سرمایه‌گذاران، تسهیلات‌دهندگان، تامین‌کنندگان، شرکای تجاری و دولت‌‌ها را به خود جلب کرده است. با توجه به نقش سرمایه‌‌های فکری در سازمان‌ها می‌توان انتظار داشت که شرکت‌های برخوردار از سرمایه فکری غنی‌تر، راهبردهای هوشمنداته‌تری برای اجتناب از ورشکستگی داشته باشند. هدف این پژوهش بررسی نقش سرمایه فکری و اجزای آن بر احتمال ورشکستگی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران است. به این منظور داده‌های 147 شرکت از شرکت‌های تولیدی بورس اوراق بهادار تهران که به روش حذف سیستماتیک انتخاب شده‌اند، طی دروه 1387 تا 1393 مورد مطالعه قرار گرفت. برای اندازه‌گیری سرمایه فکری از مدل پالیک و برای سنجش احتمال ورشکستگی از تبدیل خروجی‌های مدل آلتمن به احتمال ورشکستگی استفاده شد. همچنین برای آزمون فرضیه‌ها نیز از مد‌ل‌های رگرسیون چند متغیره با داده‌های ترکیبی استفاده شد. نتایج آزمون فرضیه‌ها نشان داد که سرمایه فکری و اجزای آن تاثیر معکوس و معنا‌داری بر احتمال ورشکستگی شرکت‌های بورس اوراق بهادار تهران دارند.

Explaining Impacts of Intellectual Capital on Reducing Firms’ Probability of Bankruptcy: Evidence from Tehran Stock Exchange

Rapid technological changes, intense competition of enterprises, and globalization have transformed the phenomenon of financial distress and corporate bankruptcy into a major issue in financial and investment literature. Bankruptcy attracted the attention of financial sector activists, including investors, lenders, suppliers, business partners, and governments. Considering the role of intellectual capital in organizations, one can expect that companies with a richer intellectual capital are more intelligent in avoiding bankruptcy. The purpose of this research is to investigate the role of intellectual capital and its components (including human capital, structural capital, and customer capital) on firms rsquo; probability of bankruptcy in Tehran Stock Exchange. For this purpose, the data of 147 firms from Tehran Stock Exchange that are selected by systematic elimination method were studied during time period of 1387 to 1393. In order to measure the intellectual capital, the PULIC model applied and to assess the probability of bankruptcy, conversion of Zscore results (from Altman Model) to the probability used. Also, to test hypotheses, multivariate regression models with hybrid data have been used. The results of the hypothesis test show that intellectual capital and its components have reverse (negative) and significant effects on the firms rsquo; probability of bankruptcy in Tehran Stock Exchange.