بازنمایی نقش ‌های جنسیتی از منظر اسلام و فمینیسم در کتب درسی مقطع ابتدایی

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی چگونگی بازنمایی نقش‌های جنسیتی در طول دوران ابتدایی به عنوان دوران طلایی و تاثیرگذار در ساخت زیربنای اندیشه دانش‌آموزان، در کتب دوره‌ی اولو دوم دبستان است. روش: روش این تحقیق، تحلیل محتوای کمی بر اساس شاخص‌هایی است که با استفاده از نظر خبرگان حوزه زن و خانواده و بر اساس روش دلفی احصا شده است. همچنین از تحلیل محتوای کیفی برای تحلیل کیفیت بازنمایی‌ها در تصاویر و متون درسی (از سال96 تا1400) نیز استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد در طول دوران تحصیلی دبستان، نظم و برنامه‌ریزی مشخصی به منظور هویت بخشی و نهادینه سازی مفاهیم جنسیتی بر اساس آموزه‌های اسلامی وجود ندارد. نقش زنان در خانواده کم رنگ بوده و چندان اشاره‌ای به حضور آن‌ها در خانه و یا نحوه‌ی مطلوب اشتغال و حضور اجتماعی آنان صورت نگرفته است. نتیجه‌گیری: علی رغم اهمیت تبیین و نهادینه سازی جایگاه‌های اصیل زنان و مردان در خانواده و اجتماع از سنین کودکی و ضمن آموزش‌های دوره ابتدایی،میزان توجه کتب درسی به مسئله نقش‌های جنسیتی بسیار کم است و متناسب با سیاست‌های اتخاذ شده در اسناد بالادستی، ارزیابی نمی‌شود و لازم است در این مورد بازنگری صورت گیرد.

examining the representation of gender roles public from the perspective of islam in elementary school textbooks

the purpose of this study is to investigate how gender roles represented during the elementary school as a golden age and effective in construction the foundation of students’ thought in the first and second grade textbooks. the method of this research is quantitative content analysis based on the indicators that have been earned using the opinion of experts in the field of women and family and based on the delphi method. qualitative content analysis has also been used to analyze the quality of representations in images and textbooks. findings show that during primary school, there is no specific order and planning to identify and institutionalize gender concepts based on islamic teachings. the role of women in the family is small and there is not much mention of their presence in the home or the desired way of employment and their social presence. despite the importance of explaining and institutionalizing the original positions of men and women in the family and society from childhood and in elementary school, the attention of textbooks to the issue of gender roles is very low and is not evaluated in accordance to the policies adopted in the upstream documents and should be reviewed.