شناسایی استراتژی‌های توسعه رهبری و اثر آن بر مدیریت سرمایه‌های انسانی ارتش جمهوری اسلامی ایران در بحران‌های زیستی ویروسی

زمینه و هدف: بروز بحران‌های زیستی ویروسی در گستره وسیع، مانند کووید 19، سازمان‌ها را با مسائل جدی در حوزه مدیریت سرمایه‌های انسانی روبه‌رو می‌سازد. در چنین وضعیتی، توسعه رهبران به‌منظور مدیریت اثربخش کارکنان اهمیت بسیار زیادی دارد؛ از این رو پژوهش حاضر با هدف شناسایی استراتژی‌های توسعه رهبری و بررسی اثر آن بر مدیریت سرمایه‌های انسانی آجا در بحران‌های زیستی ویروسی اجرا شده است.روش: این پژوهش از نوع توصیفی اکتشافی و به‌روش آمیخته (کیفی کمّی) انجام شده است. جامعه خبرگان پژوهش را مدیران ارشد معاونت نیروی انسانی ستاد آجا و نیروهای چهارگانه و همچنین، استادان خبره دانشگاه‌های سازمانی آجا تشکیل داده‌اند. جامعه آماری نیز کارکنان معاونت‌های نیروی انسانی یادشده با حداقل مدرک کارشناسی است. نمونه‌گیری در بخش کیفی، به‌روش هدفمند قضاوتی بود که تا مرحله اشباع نظری داده‌ها (15 نفر) ادامه یافت. نمونه‌گیری در بخش کمّی نیز به‌روش تصادفی طبقه‌ای بود که 169 نفر، بر اساس محاسبه فرمول کوکران در جامعه محدود تعیین شد. در گام نخست، به‌منظور گردآوری داده‌ها، از مصاحبه نیمه‌ساختاریافته و در گام دوم از پرسش‌نامه محقق‌ساخته 50 سوالی استفاده شد. داده‌های بخش کیفی با روش تحلیل تِماتیک (تحلیل مضمون) و داده‌های کمّی با روش مدل‌سازی معادلات ساختاری تجزیه‌وتحلیل شدند.یافته‌ها: یافته‌ها نشان داد که استراتژی‌های توسعه رهبری در بحران‌های زیستی ویروسی عبارت‌اند از: 1. استراتژی توسعه رفتاری، اعم از ارتقای خودآگاهی، تقویت همکاری بین فردی، ارتقای مهارت‌های ادراکی، توسعه تفکر رهبری و به‌رسمیت شناختن مشارکت‌ها؛ 2. استراتژی توسعه ساختاری، اعم از توزیع ساختار رهبری، بخش‌بندی استعدادها، معماری ارزش و معماری ساختار سازمانی؛ 3. استراتژی توسعه محیطی، اعم از آینده‌نگری به محیط پیرامونی، ارتقای ریسک‌پذیری، گسترش ارتباطات موثر با دیگر رهبران و تحلیل محیط پیرامونی. همچنین به‌ترتیب، استراتژی‌های توسعه رفتاری، محیطی و ساختاری، بر مدیریت سرمایه‌های انسانی ارتش بیشترین اثر را می‌گذارند.نتیجه‌گیری: برای مدیریت اثربخش سرمایه‌های انسانی در بحران‌های زیستی ویروسی آتی، توسعه رفتاری فرماندهان و مدیران ضروری و کارساز است. استراتژی‌های توسعه‌ای معرفی شده، می‌توانند در این زمینه یاریگر باشند.

leadership development strategies and its effects on human capital management in bio-viral crises of the army of the islamic republic of iran

background purpose: emerging of biological-viral crises in a wide range such as covid-19 has made serious issues in the field of human capital management for the organizations. in such a situation, the development of leaders so as to effectively manage employees is of great importance. thus, the current research aims to identify leadership development strategies and investigate the its effects on army’s human capital management in bio-viral crises.methodology: this research conducted based on a mixed approach (qualitative-quantitative) and during a descriptive-exploratory study. the statistical population for the qualitative stage includes experts (senior managers of deputy of human resources of headquarters and their four forces as well as expert professors of aja organizational universities), and for the quantitative stage, employees of the mentioned deputy of human resources with at least a bachelor’s degree. data was collected by the purposeful method up to the theoretical saturation with the number of 15 people in the qualitative stage and by stratified random sampling with 169 people by calculating cochran’s formula in the quantitative stage. the data collection tool in the first stage includes a semi-structured interview and in the second stage includes a 50-item questionnaire to measure the relationships between research variables. qualitative data analysis conducted by thematic analysis method and quantitative data was analyzed through structural equation modeling.findings: the findings indicated that leadership development strategies in bio-viral crises include behavioral development strategy (i.e., improving self-awareness, interpersonal cooperation, perceptual skills, leadership thinking and recognition of contributions), structural development strategy (i.e., distribution of leadership structure, segmentation of talents, value architecture and organizational structure architecture) and contextual development strategy (i.e., forecasting and analyzing the environment, promoting risk-taking, expanding effective communication with other leaders, and environmental analysis). besides, the effectiveness of behavioral, environmental, and structural development strategies were the most effective ones to affect army’s human capital management respectively.conclusion: it is concluded that in order to effectively manage human resources in the upcoming bio-viral crises, it is necessary and effectual to focus on the behavioral development of commanders and managers. the developmental strategies introduced in this study could be helpful in this issue.