بازنمایی عوامل موثر در شکل‌گیری رفتارهای غیراخلاقی به نفع سازمان در بستر دانشگاهی

زمینه و هدف: رفتارهای غیراخلاقی به نفع سازمان، مجموعه اقدام‌هایی توصیف می‌شود که با زیر پا گذاشتن ارزش‌های اجتماعی، اخلاقی، قوانین یا استانداردهای رفتاری، در راستای منافع سازمان یا اعضای آن انجام می‌شود. بی‌شک در پشت هر رفتار غیراخلاقی به نفع سازمان، انگیزه یا انگیزه‌هایی نهفته است که باعث می‌شود چنین رفتاری در جهت منافع سازمان یا اعضای آن بروز کند؛ از این رو هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی عوامل موثر در شکل‌گیری رفتارهای غیراخلاقی به نفع سازمان در بستر دانشگاهی است. روش: برای نیل به این مقصود، پژوهشگران از رویکرد آمیخته متوالی اکتشافی بهره بردند؛ بدین صورت که در مرحله کیفی با استفاده از روش پدیدارشناسی توصیفی و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با 22 نفر از خبرگان، عوامل موثر بر شکل‌گیری رفتارهای غیراخلاقی به نفع سازمان به‌روش تحلیل کلایزی احصا شد. در مرحله کمّی، برای اعتبارسنجی عوامل احصاشده، از روش دلفی کلاسیک استفاده شد؛ بدین‌صورت که پرسش‌نامه‌ای بر اساس عوامل احصاشده در مرحله کیفی، طراحی شد و در اختیار 12 نفر خبره قرار گرفت تا میزان اجماع آن‌ها در خصوص عوامل احصاشده به‌دست آید. داده‌های مرحله کمّی با استفاده از روش‌های آماری ضریب هماهنگی کندال و اندازه‌های گرایش به مرکز و دور از مرکز تحلیل شدند. یافته‌ها: یافته‌های حاصل از دو مرحله کیفی و کمّی نشان داد که خبرگان، روی هشت عامل مهمِ شکل‌گیری رفتارهای غیراخلاقی به نفع سازمان در بستر دانشگاهی به اجماع رسیدند. این هشت عامل عبارت‌اند از: فرهنگ سازمانی؛ ساختار سازمانی؛ رویکرد مدیریتی؛ عدم استقلال دانشگاهی؛ بده‌بستان‌های سیاسی و حزبی؛ ضعف قانونی؛ منفعت‌طلبی شخصی؛ محدودیت فکری. نتیجه‌گیری: نتیجه کلی این پژوهش نشان داد که در مقایسه با بستر سازمان‌های دولتی و غیردولتی، عوامل فردی و سازمانی و محیطی در شکل‌گیری رفتارهای غیراخلاقی به نفع سازمان در بستر دانشگاهی نقش موثری دارند؛ از این رو به‌منظور دانش‌افزایی، می‌بایست برگزاری این کارگاه‌ها مدنظر مدیران عالی در دانشگاه‌ها قرار گیرد: ارتقای آگاهی افراد سازمان در خصوص رفتارهای غیراخلاقی به نفع سازمان در بستر دانشگاهی؛ تقویت فرهنگ شفافیت در زمینه عواقب انجام رفتارهای غیراخلاقی به نفع سازمان در بستر دانشگاهی؛ مشخص‌کردن دقیق رفتارهای غیراخلاقی به نفع سازمان در آیین‌نامه‌ها و قوانین داخلی دانشگاه.

representation of factors affecting the formation of unethical pro-organizational behaviors in the academic context

background purpose: unethical pro-organizational behaviors as actions for the organization’s or its members’ interests, despite violating social, and moral values, laws, or behavioral standards. undoubtedly, behind every unethical pro-organizational behavior a motive or motives that caused such behavior to appear in the interests of the organization or its members. hence, the main aim of the present study was to identify the factors influencing the formation of unethical pro-organizational behaviors in the academic context.methodology: to achieve this purpose, an exploratory sequential mixed approach was used. in the qualitative phase, we used a phenomenological method to extract the factors influencing the formation of unethical pro-organizational behaviors. hence, 22 experts were selected using the quota sampling method. the tool used to collect data were a semi-structured interview and the seven-step process of colaizzi. in the quantitative phase, the classical delphi technique was used to credit the extracted factors. in this technique, a questionnaire was designed based on the extracted factors in the qualitative phase and distributed among 12 experts, to obtain their consensus about the extracted factors. the quantitative data were also analyzed using statistical methods such as kendall’s coefficient of concordance, measures of central tendency, and dispersion in spss software.findings: the findings obtained from the qualitative and quantitative phases showed that the experts had reached a consensus on the eight important factors of the formation of unethical pro-organizational behaviors in the academic context which included organizational etiquette, organizational structure, managerial approach, lack of academic autonomy, party and political exchanges, legal weakness, personal opportunism and parochialism, and thinking limitation.conclusion: the general conclusion of this study showed that in the academic context, compared to the context of other governmental and non-governmental organizations, individual, organizational, and environmental factors play an effective role in the formation of unethical pro-organizational behaviors. hence, holding knowledge-building workshops to raise the awareness of the organization’s individuals about unethical pro-organizational behaviors in the academic context. strengthening the culture of transparency around the consequences of unethical pro-organizational behaviors in the academic context and accurately identifying unethical pro-organizational behaviors in the regulations and internal rules of a university should be considered by the top of a university.